1. Jubileusz muzeum zbiega się niemal z Pana osobistym jubileuszem. 31 lat temu objął Pan stanowisko dyrektora. Na jakim etapie rozwoju był wówczas skansen, jak funkcjonowało muzeum i jakie były Pana pierwsze decyzje?

To prawda, w roku 1990 przejąłem obowiązki dyrektora muzeum. Był to trudny okres w historii placówki. Jeśli chodzi o pozyskiwanie obiektów, których brakowało do uzupełnienia muzealnej wsi, można go nazwać okresem zastoju. Brak środków finansowych sprawił, że w latach 1988-1996 nie udało się przenieść do skansenu nawet jednego budynku. W tym czasie muzeum było finansowane przez Wojewodę Płockiego. W związku z tym, po objęciu urzędowania cały wysiłek skupiłem na lepszej organizacji pracy i uatrakcyjnieniu oferty dla zwiedzających. Po przeniesieniu administracji z usytuowanego na terenie miasta ratusza do dworku na terenie skansenu, łatwiej było podejmować i kontrolować pewne działania. Przede wszystkim podjęliśmy decyzję, że placówka będzie otwarta dla zwiedzających przez cały rok. Wcześniej na okres zimy ekspozycje były demontowane a muzeum zamknięte. Od 1991 r. w obiektach na terenie skansenu zaczęliśmy wprowadzać zmiany w wystroju wnętrz, zgodnie ze świętami i porami roku, na terenie skansenu zaczął funkcjonować punkt gastronomiczny i kiosk z pamiątkami. W 1993 ożywiono ekspozycję poprzez wprowadzenie hodowli różnych gatunków zwierząt a do oferty dla turystów dołączyły przejażdżki bryczką i możliwość organizowania ogniska z pieczeniem kiełbasek. Skonkretyzował się też pomysł organizacji dużych imprez plenerowych o charakterze cyklicznym. Wymienione wyżej działania sprawiły, że 1996 rok, w którym przypadał jubileusz 25-lecia weszliśmy z odnowionym wizerunkiem.



2. Dotarliśmy już do 25-lecia, ale może wróćmy jeszcze do początków muzeum. Jak rozpoczęła się historia tego najbardziej rozpoznawalnego miejsca na turystycznej mapie Mazowsza?

Bardzo skromnie. Od jednodziałowej placówki, na siedzibę której przekazano dwie sale miejskiego ratusza. Dokładnie 24 marca 1971 r. Naczelnik Miasta w porozumieniu z Ministrem Kultury i Sztuki powołał do życia Muzeum Etnograficzne w Sierpcu. Jego celem było gromadzenie dóbr kultury w zakresie etnografii i sztuki ludowej, oraz opieka nad twórczością ludową, szczególnie rzeźbą, regionu sierpeckiego.

3. Jak wobec tego od muzeum w ratuszu udało się dojść do wielohektarowego skansenu poza miastem?
Władze konserwatorskie byłego województwa warszawskiego, opracowujące program muzealnictwa skansenowskiego na Mazowszu, wybrały Sierpc na miejsce utworzenia parku etnograficznego dla regionu Mazowsza północno-zachodniego. W personelu merytorycznym, zbiorach i pracowniach muzeum widziano oparcie dla przyszłego skansenu. Plany te spowodowały, że od samego początku sierpeckie muzeum przy wsparciu Katedry Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego prowadziło badania nad budownictwem ludowym. Aby zrealizować pomysł utworzenia parku przede wszystkim potrzebny był dostatecznie duży, atrakcyjny teren. Początkowo pod budowę skansenu planowano przeznaczyć grunty we wsi Studzieniec, ostatecznie władze miasta podjęły decyzję, że planowany Park powstanie na gruntach dawnego podmiejskiego majątku Bojanowo, położonego po lewej stronie Sierpienicy, przy jej ujściu do Skrwy. 9 grudnia 1975 r. podpisany został protokół przejęcia przez muzeum obszaru o łącznej powierzchni ok.60 ha, z mocno zniszczonym dworem oraz dwoma murowanymi budynkami gospodarczymi – owczarnią i oborą. Jeszcze w tym samym roku nastąpiło rozszerzenie działalności o oddział Park Etnograficzny i zmiana nazwy na Muzeum i Park Etnograficzny w Sierpcu.


4. Czy skansenowska wieś jest kopią jakiejś konkretnej wsi występującej w terenie?

Jest to raczej odwzorowanie konkretnych zagród wybranych z różnych wsi i ułożonych w kształt rzędówki (typ układu przestrzennego wsi występujący na północno-zachodnim Mazowszu). A poszczególne obiekty, które można podziwiać w naszym muzeum są w przeważającej większości oryginałami. Wytypowane i zakupione lub pozyskane jako dar były przenoszone do skansenu i zestawiane w wyznaczonych miejscach.

5. Na chwilę obecną wieś tworzy kilkadziesiąt dużych budynków, czy jeszcze można ustalić, który z obiektów jako pierwszy trafił do skansenu?

Muzealną wieś tworzy dziś 12 drewnianych chałup, 25 budynków gospodarczych, kościół z dzwonnicą, kaplica, wiatrak-koźlak, 2 dwory, karczma, kuźnia oraz obiekty małej architektury, takie jak kapliczki, studnie czy gołębniki. A pierwszym pozyskanym i zestawionym na terenie skansenu obiektem była kuźnia z Żuromina usytuowana w tzw. zespole karczemnym.



6. Rozmawiamy o Muzeum Etnograficznym, o Parku, a od którego roku placówka funkcjonuje jako Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu i dlaczego doszło do zmiany nazwy?

Otwarty 2 czerwca 1985 r. Park Etnograficzny niemal od początku zdominował swoim ogromem skromną jednostkę macierzystą, a realizacja budowy wymagała prawie całkowitego podporządkowania działalności muzeum jego potrzebom. W związku z tym, w 1987 r. na mocy Zarządzenia Wojewody Płockiego nastąpiła zmiana nazwy placówki na Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.

7. Komu obecnie podlega muzeum?

3 listopada 1999 r. w związku ze zmianami administracyjnymi i likwidacją województwa płockiego Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu przeszło pod zarząd Samorządu Województwa Mazowieckiego. W ogromnym stopniu dzięki tej zmianie początek XXI wieku stał się dla naszego skansenu okresem dynamicznego rozwoju. Przede wszystkim można było rozpocząć starania o rozbudowę zaplecza. Brakowało magazynów zbiorów, które z konieczności były przechowywane w budynkach gospodarczych na wsi, sal dydaktycznych do prowadzenia zajęć dla dzieci i młodzieży, budynku administracyjnego. Wielkim, ciągle niespełnionym marzeniem było także pomieszczenie na stałą ekspozycję rzeźby. Dzięki przychylności i zrozumieniu ze strony Urzędu Marszałkowskiego w 2008 r. zakończona została budowa centrum muzealno-wystawienniczego, na które złożył się zespół obiektów usytuowanych w obszarze zabudowy dworskiej. W jego skład weszły: budynek wystawienniczo-oświatowy z biblioteką, czytelnią, salą oświatową i salą konferencyjną oraz częścią hotelową z zapleczem socjalno-gastronomicznym; budynek administracyjny; konserwatorsko-renowacyjny z nowocześnie urządzoną stolarnią, pracownią konserwatorsko-renowacyjną oraz zapleczem socjalnym dla pracowników; stajnia z usytuowanym na górze magazynem zbiorów; garaż; wiata magazynowa, portiernia z kasą i salą multimedialną; amfiteatr oraz dwa parkingi.


8. Imprezy plenerowe to chyba dziś największa atrakcja oferty dla zwiedzających. Jak zrodził się pomysł ich organizacji, która z imprez pojawiła się jako pierwsza?

Doświadczenie organizacji dużych imprez sięga roku 1986. Wtedy to po raz pierwszy na terenie skansenu zorganizowano obchody Dnia Dziecka pod nazwą „Skansen Dzieciom”. Stały kalendarz imprez zaczął się tworzyć dopiero od 1994 r., od „Powitania wiosny” i „Dnia Dziecka”. W 2001 dołączyła do nich „Niedziela Palmowa”, w kolejnych latach „Miodobranie”, „Żniwa”, „Gotowanie na polanie”, „Wykopki” oraz „Gry i zabawy wielkanocne”. W 2013 zdecydowaliśmy się na poszerzenie oferty o propozycję na weekend majowy, pod nazwą „Majówka w skansenie”, a dwa lata później pojawiły się „Mazowieckie Dni Integracji Osób Niepełnosprawnych”. Dopełnieniem tych tematycznych wydarzeń jest cykl imprez (ok. 19 niedziel w sezonie letnim), pod hasłem „Niedziela w skansenie”, na które zapraszamy od 1996 roku. Jak widać oferta dużych wydarzeń powstawała przez wiele lat. Korzystając z doświadczeń przy organizacji jednej imprezy, zachęceni frekwencją i pozytywnym odbiorem naszych Gości, szukaliśmy nowych tematów, które by w atrakcyjny sposób pozwoliły połączyć odpoczynek na świeżym powietrzu ze spotkaniem z kulturą. Dzięki temu powstał kalendarz stałych wydarzeń, z których każdy ma swój przewodni motyw. Dopełnieniem głównego tematu są liczne pokazy zajęć wiejskich w domu i zagrodzie, pokazy prac polowych, propozycje zabaw dla dzieci, koncerty i kiermasze. Wszystko to sprawia, że muzealna wieś ożywa, przenosząc w czasie uważnych obserwatorów i uczestników proponowanych zajęć. O tym jak popularne stały się imprezy plenerowe niech świadczy fakt, że w te dni odwiedza skansen średnio 3 000 osób.

9. Imprezy plenerowe to raczej propozycja skierowana do turysty indywidualnego i do rodzin, a jak wygląda oferta dla szkół?

Prowadzenie działalności oświatowej i popularyzatorskiej jest jednym z działań statutowych muzeum. Od początku istnienia placówki wielki nacisk położony był na współpracę ze szkołami. Przed powstaniem skansenu ograniczała się ona jednak głównie do organizacji konkursów rzeźbiarskich i plastycznych oraz prelekcji o tematyce etnograficznej i historii regionu, które muzealnicy wygłaszali w szkołach. Powstanie Parku otworzyło zupełnie nowe możliwości i pozwoliło przygotować szeroką ofertę dostosowaną do wieku uczniów, którą nieustannie poszerzamy i udoskonalamy.
Na chwilę obecną zapraszamy na lekcje, warsztaty, pokazy, ścieżki i programy edukacyjne. W sumie jest to 40 różnych propozycji. Najbardziej popularne lekcje muzealne to „Gry i zabawy naszych dziadków” oraz „Uczymy się kaligrafii” – uczestniczy w nich w ciągu roku ok.1500 osób. Wśród warsztatów największą popularnością cieszą się: „Tradycyjne zajęcia wiejskie – pokaz wyrobu masła” „Skarby pszczelej rodziny” oraz „Na szkle malowane”.
Niektóre z zajęć są przeprowadzane w jednej z sal dydaktycznych inne na terenie ekspozycji. Zwiedzanie możemy urozmaicić spotkaniem z kowalem czy wikliniarzem. Dużą atrakcją dla dzieci i młodzieży są przejażdżki wozem konnym, lub saniami po terenie skansenu oraz ogniska z pieczeniem kiełbasek na polanie rekreacyjnej. Do szkół skierowana jest jedna z plenerowych imprez „Powitanie wiosny” oraz liczne konkursy z ciekawymi nagrodami. W 2021 roku z uwagi na pandemię przygotowaliśmy 4 lekcje w formie on-line: „Mazowiecka Wielkanoc”, „Rózgi, kleksy i fajerki. Dziecko w rodzinie wiejskiej”, „Barwny świat ludowych wycinanek” i „Demony słowiańskie w tradycji ludowej”. Propozycja spotkała się z dużym zainteresowaniem.
Oczywiście zawsze zapraszamy do zwiedzania muzealnej wsi. Możliwe jest samodzielne poruszanie się po terenie ekspozycji bądź wynajęcie przewodnika. Od kilku lat grupom zorganizowanym oferujemy zestawy głośnomówiące, które bardzo poprawiają komfort zwiedzania.

10. Najważniejsze zadanie na najbliższą przyszłość to:

Trudno wybrać jedno zadanie. Tak wiele jest jeszcze do zrobienia. Mimo ponad 30 lat piastowania stanowiska dyrektora nadal mam mnóstwo pomysłów na rozwój muzeum. Myślę, że najważniejsze to: zrekonstruowanie wsi przydrożnej składającej się z 37 obiektów, która w tej chwili zrealizowana jest na etapie projektowym, remont zabytkowego ratusza, modernizacja stodoły ze Zbójna oraz rewitalizacja zespołu pałacowego i założenia obronnego w Bieżuniu zakupionego przez Samorząd Województwa Mazowieckiego w 2019r., przekazanego w drodze umowy użyczenia dla naszego muzeum.



11. Czego życzyć Państwu z okazji półwiecza?

Przychylności władz i pełnych serca i zapału ludzi, aby nasza placówka mogła nadal się rozwijać.