- Maria Konopnicka to pisarka mojej młodości. Do dziś mam książki o Pimpusiu Sadełko czy Janku Wędrowniczku. Dlatego bardzo ucieszyłem się, gdy wybitny kompozytor Marek Sewen wystąpił z propozycją, abyśmy nagrali płytę, zatytułowaną "Dwie Pierwsze Damy - Marii Konopnickiej". Miały to być piosenki i wiersze w wykonaniu Ireny Santor - Pierwszej Damy polskiej piosenki i Pani Agaty Kornhauser-Dudy. Epidemia koronawirusa pokrzyżowała nam plany, ale dzięki życzliwości Pierwej Damy, możemy przedstawić Państwu część tego projektu - wiersze. "Wierszyki na dobranoc. Dobranocka z Pierwszą Damą" - powiedział prezes Radia dla Ciebie Tadeusz Deszkiewicz.

Pomysłodawcą cyklu jest znany kompozytor Marek Sewen, który skomponował muzykę do wierszy Marii Konopnickiej.

DOBRANOCKI Z PIERWSZĄ DAMĄ

1. "Jak szła Wisła"

2. "Co Staś widział"

3. "Choinka"

4. "A co wam śpiewać, laleczki?"

5. "Podróż na bocianie"

6. "Żabka"

7. "Z lasu"

8. "Świerszczyk"

9. "Pranie"

Wyjątkowa postać polskiej literatury

Maria Stanisława Konopnicka z domu Wasiłowska urodziła się 23 maja 1842 r. w Suwałkach. Była córką prawnika i obrońcy Prokuratorii Generalnej, Józefa Wasiłowskiego i Scholastyki z Turskich.

Za literacki debiut Marii Konopnickiej uznaje się wiersz „W zimowy poranek”, który opublikowano w gazecie „Kaliszanin” w 1870 r. Dwa lata później powstał poemat w „W górach”. W tym czasie Konopniccy przeprowadzili się do folwarku w Gusinie. Relacje małżeństwa pogorszyły się i w 1876 r. nastąpiła separacja. Maria przeprowadziła się do Warszawy i samotnie wychowywała szóstkę dzieci. Wydarzenie to opisała w utworze „Przed odlotem”. W Warszawie udzielała korepetycji i wykonywała tłumaczenia. Konopnicka znała biegle język niemiecki, francuski i rosyjski, później opanowała także angielski i włoski. Współpracowała m.in. z tygodnikiem „Bluszcz” i czasopismem „Świt” oraz „Kurierem Warszawskim”.

Debiutancki tomik "Poezyj" Konopnickiej został wydany w 1881 r. W tym czasie powstały pierwsze pozytywistyczne nowele pisarki, które zdobyły powszechne uznanie na terenie wszystkich trzech zaborów.

W późniejszych latach skoncentrowała się na poezji o tematyce patriotycznej, wzbogaconej o wątki ludowe i elementy zaczerpnięte z baśni. We wrześniu 1903 r. z okazji 25-lecia pracy literackiej Konopnicka otrzymała w darze od narodu dworek w Żarnowcu koło Krosna.

Historia "Roty"

Gdy w 1908 r. władze pruskie uchwalił ustawę o przymusowym wywłaszczeniu ludności polskiej z ziemi, Konopnicka napisała wiersz „Rota”, która stała się sztandarowym protestem przeciw germanizacji polskiej młodzieży szkolnej.

15 lipca 1910 r. podczas uroczystego odsłonięcia ufundowanego przez Ignacego Paderewskiego Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, w 500. rocznicę zwycięstwa sił polsko-litewskich pod Grunwaldem Rotę po raz pierwszy wykonano publicznie jako pieśń z muzyką Feliksa Nowowiejskiego.

Po odzyskaniu niepodległości rozważano pomysł, by „Rota” stała się hymnem narodowym Rzeczypospolitej, jednak ostateczny wybór padł na „Mazurka Dąbrowskiego”. W 1910 roku opublikowano poemat epicki "Pan Balcer w Brazylii" poświęcony problematyce emigracji zarobkowej tysięcy Polaków.

8 października 1910 roku Maria Konopnicka zmarła na skutek zapalenia płuc. W pogrzebie na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie uczestniczyło kilkadziesiąt tysięcy osób.

Sejm RP ustanowił 2022 rok Rokiem Marii Konopnickiej.