10 kwietnia w 2010 r., w katastrofie samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem zginęło 96 osób, wśród nich: prezydent Lech Kaczyński z małżonką Marią, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski oraz inne osobistości, w tym najważniejsi dowódcy Wojska Polskiego i parlamentarzyści. Polska delegacja udawała się na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

W środę po południu prezydent Andrzej Duda złożył wieńce przed pomnikiem Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku i pomnikiem prezydenta Lecha Kaczyńskiego na placu Piłsudskiego. Złożył też wieńce przed tablicą poświęconą Lechowi Kaczyńskiemu w Pałacu Prezydenckim.

Jak poinformowała Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach złożył wieńce przed pomnikiem Ofiar Katastrofy Smoleńskiej oraz na sąsiadujących grobach ofiar.

Rano prezydent upamiętnił spoczywającą w krypcie Katedry Wawelskiej w Krakowie parę prezydencką – Lecha i Marię Kaczyńskich, składając wieniec przed sarkofagiem. Prezydent odwiedził groby ofiar katastrofy smoleńskiej.

— Po raz kolejny oddajemy hołd i wspominamy tych, którzy zginęli 10 kwietnia 2010 roku; to jeden z najtrudniejszych, najtragiczniejszych, ale zarazem jeden z niezwykle ważnych momentów w naszych dziejach — mówił w Krakowie prezydent.

— Dzisiaj pamiętamy o nich wszystkich - i o polskich oficerach, którzy zostali zamordowani przez Sowietów w Katyniu i o tych, którzy tamtego strasznego dnia lecieli, by oddać im hołd i także oddali swoje życie. Wieczna pamięć i chwała bohaterom, ale wieczna pamięć także wszystkim tym, którzy służą Rzeczypospolitej — podkreślał Andrzej Duda.

Duda upamiętnił również ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, ks. Józefa Jońca, ks. Zdzisława Króla, ks. Andrzeja Kwaśnika, składając wieńce przy ich grobach w Świątyni Opatrzności Bożej.

Wieczorem prezydent wraz z pierwszą damą Agatą Kornhauser-Dudą weźmie udział w mszy św. w Bazylice Archikatedralnej pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela.

Uroczystości na Wojskowych Powązkach

Na Wojskowych Powązkach obchody zorganizował wspólnie stołeczny ratusz i resort obrony narodowej. Wzięli w nich udział marszałkowie Sejmu i Senatu Szymon Hołownia oraz Małgorzata Kidawa-Błońska, wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz, wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, minister edukacji Barbara Nowacka oraz prezydent stolicy Rafał Trzaskowski.

— Dzisiaj odczytano 96 nazwisk. Powinniśmy dobrze znać biografie tych ludzi, bo byli po prostu ważni dla kraju, w różnych aspektach. A żyjemy konfliktem politycznym, który sprzyja budowaniu kapitału informacji, ale również, niestety, kapitału finansowego. Jak się okazuje, miliony z publicznych pieniędzy służyły wyłącznie żerowaniu na pamięci ofiar i udawaniu badań i wyjaśnień — mówiła Nowacka, córka Izabeli Jarugi-Nowackiej, która zginęła w katastrofie smoleńskiej.

Szef MON powiedział, że katastrofa dotknęła wszystkich Polaków.

— Zginął prezydent Rzeczypospolitej, zginęli nasi koledzy. Dla mnie jako ministra obrony to jest też upamiętnienie najważniejszych dowódców rodzajów sił zbrojnych, szefa sztabu generalnego. Jak przeczytalibyśmy listę tych, którzy byli związani z wojskiem jest najdłuższa. Spośród 96 osób najwięcej jest tych, którzy byli związani z wojskiem i z ministerstwem obrony narodowej. Wspominamy też kolegów z PSL - Wiesława Wodę, Edwarda Wojtasa czy Leszka Deptułę. Pamiętam ten dzień i pamiętam jak to bardzo bolało — mówi wicepremier.

Szef MON mówi, że katastrofa podzieliła Polaków, a dzisiejsze uroczystości są próbą zjednoczenia podzielonego społeczeństwa.

— Szkoda, że przez ostatnie lata nie potrafiliśmy zbudować wspólnoty wokół tych osób, wokół tego co się stało, tylko niestety się strasznie podzieliliśmy. I myślę, że to trzeba naprawić i po to są te nasze wspólne uroczystości państwowe, które robimy, żeby odbudować wspólnotę w tym wymiarze — mówi Władysław Kosiniak-Kamysz.

Apel Pamięci przed Pałacem Prezydenckim

Rocznicowe uroczystości zorganizowało też PiS; rozpoczęły się one o godz. 8. od mszy w intencji ofiar w kościele seminaryjnym przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Następnie uczestnicy obchodów przeszli przed Pałac Prezydencki, gdzie odczytano Apel Pamięci. Na chodniku przed Pałacem Prezydenckim, w miejscu, gdzie 10 kwietnia 2010 r. gromadzili się warszawiacy, ustawiono pęknięty krzyż z białych i czerwonych zniczy. Za nim ustawiono zdjęcie Marii i Lecha Kaczyńskich.

Apel pamięci rozpoczął się o godzinie 8.41 - o tej porze 14 lat temu doszło do katastrofy samolotu z polską delegacją udającą się na uroczystości do Katynia. Podczas apelu odczytano nazwiska ofiar katastrofy. Zebrani przeszli na plac Piłsudskiego, gdzie złożyli kwiaty przed pomnikiem Lecha Kaczyńskiego oraz Ofiar Katastrofy Smoleńskiej. W uroczystościach wziął udział m.in. prezes PiS Jarosław Kaczyński, b. premier Mateusz Morawiecki, Mariusz Błaszczak, Antoni Macierewicz, prezes TK Julia Przyłębska, szefowa Kancelarii Prezydenta Grażyna Ignaczak-Bandych.

Kolejną mszę w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej zaplanowano na godz. 19. w Bazylice Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela. Na koniec obchodów, o godz. 20, odbędzie się Marsz Pamięci z Bazyliki Archikatedralnej przed Pałac Prezydencki. Uroczystości o godz. 21. zwieńczy wystąpienie Jarosława Kaczyńskiego.

Uczczenie pamięci ofiar w Sejmie

Pamięć ofiar uczcili także posłowie na początku środowych obrad Sejmu. Marszałek Hołownia odczytał wówczas nazwiska posłów i senatorów, którzy zginęli 10 kwietnia 2010 r. Byli to posłowie VI kadencji: Leszek Deptuła, Grzegorz Dolniak, Grażyna Gęsicka, Przemysław Gosiewski, Izabela Jaruga-Nowacka, Sebastian Karpiniuk, Aleksandra Natalli-Świat, Maciej Płażyński, Krzysztof Putra, Arkadiusz Rybicki, Jerzy Szmajdziński, Jolanta Szymanek-Deresz, Zbigniew Wassermann, Wiesław Woda, Edward Wojtas oraz senatorowie VII kadencji: Krystyna Bochenek, Janina Fetlińska i Stanisław Zając.

Marszałek Sejmu poprosił, by dłuższą chwilą ciszy uczcić pamięć tych, którzy - jak mówił - „stracili tego dnia przed czternastoma laty życie, a chcieli swoją służbą, życiem i postępowaniem służyć naszej ojczyźnie”. Na sali sejmowej zapadła cisza, ale po chwili dobiegł głos przypominający, że w katastrofie tej zginął także prezydent Lech Kaczyński i jego żona Maria Kaczyńska.

Marszałek Sejmu powiedział, że „tak, Lech Kaczyński i pani Maria Kaczyńska również zginęli w tej katastrofie, o czym wspominaliśmy...”. W tym momencie rozległy się kolejne głosy z sali. Hołownia podkreślił, że wszystkie ofiary katastrofy, niezależnie od przynależności partyjnej, zajmowanych stanowisk, czy poglądów zasługują na szacunek. Raz jeszcze dodał, że pamięć wszystkich ofiar katastrofy smoleńskiej uczczona została rano w wielu miejscach.

— Agresja, obelgi, krzyki w takim właśnie momencie nie są czymś co jest właściwym zachowaniem, jeśli chce się uczcić pamięć tych, którzy odeszli. A w parlamencie w szczególny sposób czcimy parlamentarzystów, którzy wtedy zginęli — powiedział Hołownia.

Następnie, w czasie przewidzianym na wnioski formalne, Michał Wójcik (PiS) odczytał nazwiska wszystkich ofiar katastrofy smoleńskiej, a posłowie powstali na ten czas. Hołownia podziękował Wójcikowi za jego inicjatywę.

— Nigdy dość wspominania tych, którzy od nas odeszli, i nigdy dość szacunku dla nich i każda okoliczność do tego, żeby oddać hołd tym, o których pamiętamy będzie w tej izbie z całą pewnością szanowana i mile widziana — podkreślił marszałek.

Rano marszałkowie Sejmu i Senatu złożyli wieńce przed tablicami upamiętniającymi ofiary katastrofy smoleńskiej, które znajdują się w Sejmie oraz w Senacie. Szef MON złożył kwiaty pod pamiątkową tablicą upamiętniającą ofiary katastrofy w gmachu MON przy ulicy Klonowej.

Pamięć ofiar katastrofy uczczono także podczas uroczystości zorganizowanych w całym kraju.

Czytaj też: Marek Sawicki w RDC o katastrofie smoleńskiej: To bardzo smutna rocznica