Z Łosiem przez las

Z Łosiem przez las: Nadleśnictwo Janów Lubelski, cz. 4

  • Piotr Szymon Łoś

  • 29.10.2021
  • 22 min 10 s

Krótki opis odcinka

Co to jest Janów Lubelski? - to niewielkie, powiatowe miasto w województwie lubelskim, liczące nieco ponad półtora tysiąca mieszkańców. Położone nad rzeką Białą, historycznie zaś, założone zostało przez Katarzynę z Ostrogskich Tomaszową Zamoyską (1602-1642), która zarządzała Ordynacją Zamojską jako wdowa, a po niej kolejnym ordynatem został jej i Tomasza syn, Jan "Sobiepan" Zamoyski (1627-1665). Oficjalną lokację miastu nadał król Władysław IV na tzw. prawie magdeburskim. Tradycja "Sobiepana" Zamoyskiego w Janowie jest obecna do dziś. Jak łatwo się domyślić, Lasy Janowskie, jako kompleks dawnej Puszczy Solskiej, a wcześniej Sandomierskiej, bo to południowy kraniec Małopolski, były częścią Ordynacji Zamojskiej i jej zawdzięcza zwarty charakter kompleksów leśnych, w których gospodarka leśna poszczególnych ordynatów była prowadzona wzorowo, czego nie można powiedzieć o mniejszych właścicielach ziemskich, wycinających las niekiedy nadmiernie w celu zbyt szybkiego zysku, tudzież ratowania ekonomicznego swoich gospodarstw. Jeszcze w okresie międzywojennym część lasów ordynackich, ze względu na trudności w rozliczeniu podatków, trafiła jako własność do Skarbu Państwa, tworząc Nadleśnictwo Janów Lubelski. W wyniku z kolei tzw. reformy rolnej - na Lubelszczyźnie w 1944 roku - do tego, jak i innych Nadleśnictw przyłączono kolejne kompleksy leśne ordynatów Zamoyskich. Ewidentnie więc, przyroda, jej utrzymanie, rozwój gatunkowy fauny i flory, jak też szeroko pojęta gospodarka, jak i wykorzystanie przez ludność lasów janowskich (bartnictwo, pasiecznictwo, myślistwo, zbiór runa leśnego itd., a wreszcie hodowla drzew w celach gospodarczych) mają swe początki s dawnej strukturze lasów w ramach Ordynacji Zamojskiej. Poza ciekawą, ale i trudną historią (jako przykłady: zatargi, wręcz walki mieszczan z chłopami w dawnych wiekach, jak i cały okres partyzantki z okresu II wojny św., zróżnicowanej szalenie politycznie), wsie, znajdujące się w obrębie przynajmniej dwóch Nadleśnictw RDLP w Lublinie (szczególnie Janowskiego i Biłgorajskiego), są szalenie ciekawe i ogromnie wartościowe kulturowo. Jak czytamy w "niezastąpionej" Wikipedii "okolice Janowa Lubelskiego (region janowsko-biłgorajski, Roztocze Zachodnie) zaliczane są przez etnografów, etnologów i muzykologów za jeden z ciekawszych etnomuzykologicznych regionów Polski. Tutaj przenikały się różnorodne tradycje (polska, ukraińska, tatarska, żydowska, wołoska). Ze wsi Kocudza, nieopodal Janowa Lubelskiego pochodzi staropolski instrument smyczkowy suka biłgorajska, zrekonstruowany na podstawie akwareli Wojciecha Gersona (1895) m.in. przez lutnika i muzykanta Zbigniewa Butryna, mieszkańca Janowa Lubelskiego. W 2007 roku Zbigniew Butryn wraz ze swoim synem Krzysztofem (który przejął od ojca umiejętność gry) założył Szkołę Suki Biłgorajskiej, w ramach której odbywają się m.in. regularne warsztaty gry, spotkania i prezentacje poświęcone sztuce oraz muzyce tradycyjnej regionu Roztocza Zachodniego." Suka biłgorajska jako przykład kulturowy, ale i szereg innych przedmiotów - głównie użytkowych - znajduje się w Sali Edukacyjnej, nazywanej też wystawową w Nadleśnictwie Janów Lubelski. Ciekawy kącik garncarski, mapy i inne dokumenty historyczne, eksponaty z życia i pracy leśników, no i bogactwo w prezentacji fauny i flory, to główne elementy czy atrakcje tego miejsca edukacji. Edukacji, ale i kultury, bowiem na piętrze Leśnego Kompleksu Promocyjnego w Janowie Lubelskim, znajduje się galeria, prezentująca wystawy czasowe artystów lokalnych, z innych części kraju (bardzo często fotografia oraz malarstwo), tam też odbywają się koncerty. Nadleśnictwo Janów Lubelski jest więc jednostką Lubelskiej Dyrekcji Lasów Państwowych bardzo silnie związaną z lokalną historią, kulturą i edukacją, o czym w programie mówili: - Waldemar Kuśmierczyk, Nadleśniczy Nadleśnictwa Janów Lubelski - Małgorzata Sowa, specjalista Służby Leśnej ds. edukacji w Nadleśnictwie Janów Lubelski - Klaudia Skomorowska, Daria Gładyszewska (wychowawczynie i nauczycielki) oraz dzieci klas niższych z Zespołu Placówek Oświatowych w Dysie (gm. Niemce, pow. lubelski). W audycji wykorzystano nagranie (gra na suce biłgorajskiej) prof. Marii Pomianowskiej. [gallery ids="424974,424975,424976,424977,424978,424979,424980,424981,424982,424983,424984,424985,424986,424987,424988,424989,424990,424991,424992,424993,424994,424995,424996,424997,424998"]

Opis odcinka

Co to jest Janów Lubelski? - to niewielkie, powiatowe miasto w województwie lubelskim, liczące nieco ponad półtora tysiąca mieszkańców. Położone nad rzeką Białą, historycznie zaś, założone zostało przez Katarzynę z Ostrogskich Tomaszową Zamoyską (1602-1642), która zarządzała Ordynacją Zamojską jako wdowa, a po niej kolejnym ordynatem został jej i Tomasza syn, Jan "Sobiepan" Zamoyski (1627-1665). Oficjalną lokację miastu nadał król Władysław IV na tzw. prawie magdeburskim. Tradycja "Sobiepana" Zamoyskiego w Janowie jest obecna do dziś. Jak łatwo się domyślić, Lasy Janowskie, jako kompleks dawnej Puszczy Solskiej, a wcześniej Sandomierskiej, bo to południowy kraniec Małopolski, były częścią Ordynacji Zamojskiej i jej zawdzięcza zwarty charakter kompleksów leśnych, w których gospodarka leśna poszczególnych ordynatów była prowadzona wzorowo, czego nie można powiedzieć o mniejszych właścicielach ziemskich, wycinających las niekiedy nadmiernie w celu zbyt szybkiego zysku, tudzież ratowania ekonomicznego swoich gospodarstw. Jeszcze w okresie międzywojennym część lasów ordynackich, ze względu na trudności w rozliczeniu podatków, trafiła jako własność do Skarbu Państwa, tworząc Nadleśnictwo Janów Lubelski. W wyniku z kolei tzw. reformy rolnej - na Lubelszczyźnie w 1944 roku - do tego, jak i innych Nadleśnictw przyłączono kolejne kompleksy leśne ordynatów Zamoyskich. Ewidentnie więc, przyroda, jej utrzymanie, rozwój gatunkowy fauny i flory, jak też szeroko pojęta gospodarka, jak i wykorzystanie przez ludność lasów janowskich (bartnictwo, pasiecznictwo, myślistwo, zbiór runa leśnego itd., a wreszcie hodowla drzew w celach gospodarczych) mają swe początki s dawnej strukturze lasów w ramach Ordynacji Zamojskiej. Poza ciekawą, ale i trudną historią (jako przykłady: zatargi, wręcz walki mieszczan z chłopami w dawnych wiekach, jak i cały okres partyzantki z okresu II wojny św., zróżnicowanej szalenie politycznie), wsie, znajdujące się w obrębie przynajmniej dwóch Nadleśnictw RDLP w Lublinie (szczególnie Janowskiego i Biłgorajskiego), są szalenie ciekawe i ogromnie wartościowe kulturowo. Jak czytamy w "niezastąpionej" Wikipedii "okolice Janowa Lubelskiego (region janowsko-biłgorajski, Roztocze Zachodnie) zaliczane są przez etnografów, etnologów i muzykologów za jeden z ciekawszych etnomuzykologicznych regionów Polski. Tutaj przenikały się różnorodne tradycje (polska, ukraińska, tatarska, żydowska, wołoska). Ze wsi Kocudza, nieopodal Janowa Lubelskiego pochodzi staropolski instrument smyczkowy suka biłgorajska, zrekonstruowany na podstawie akwareli Wojciecha Gersona (1895) m.in. przez lutnika i muzykanta Zbigniewa Butryna, mieszkańca Janowa Lubelskiego. W 2007 roku Zbigniew Butryn wraz ze swoim synem Krzysztofem (który przejął od ojca umiejętność gry) założył Szkołę Suki Biłgorajskiej, w ramach której odbywają się m.in. regularne warsztaty gry, spotkania i prezentacje poświęcone sztuce oraz muzyce tradycyjnej regionu Roztocza Zachodniego." Suka biłgorajska jako przykład kulturowy, ale i szereg innych przedmiotów - głównie użytkowych - znajduje się w Sali Edukacyjnej, nazywanej też wystawową w Nadleśnictwie Janów Lubelski. Ciekawy kącik garncarski, mapy i inne dokumenty historyczne, eksponaty z życia i pracy leśników, no i bogactwo w prezentacji fauny i flory, to główne elementy czy atrakcje tego miejsca edukacji. Edukacji, ale i kultury, bowiem na piętrze Leśnego Kompleksu Promocyjnego w Janowie Lubelskim, znajduje się galeria, prezentująca wystawy czasowe artystów lokalnych, z innych części kraju (bardzo często fotografia oraz malarstwo), tam też odbywają się koncerty. Nadleśnictwo Janów Lubelski jest więc jednostką Lubelskiej Dyrekcji Lasów Państwowych bardzo silnie związaną z lokalną historią, kulturą i edukacją, o czym w programie mówili: - Waldemar Kuśmierczyk, Nadleśniczy Nadleśnictwa Janów Lubelski - Małgorzata Sowa, specjalista Służby Leśnej ds. edukacji w Nadleśnictwie Janów Lubelski - Klaudia Skomorowska, Daria Gładyszewska (wychowawczynie i nauczycielki) oraz dzieci klas niższych z Zespołu Placówek Oświatowych w Dysie (gm. Niemce, pow. lubelski). W audycji wykorzystano nagranie (gra na suce biłgorajskiej) prof. Marii Pomianowskiej. [gallery ids="424974,424975,424976,424977,424978,424979,424980,424981,424982,424983,424984,424985,424986,424987,424988,424989,424990,424991,424992,424993,424994,424995,424996,424997,424998"]

Kategorie:

OGÓLNY OPIS PODCASTU

Z Łosiem przez las

Radio Dla Ciebie proponuje cykl audycji i reportaży poświęconych życiu oraz pracy polskich nadleśnictw, pt. „Z Łosiem przez las”. W każdy piątek, od godz. 6.35 red. Piotr Szymon Łoś rozmawia o przyrodzie oraz porusza ważne kwestie codziennego życia w otaczających nas lasach. Audycja przygotowywana we współpracy z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Lublinie (RDLP Lublin)

Odcinki podcastu (317)

  • Nadleśnictwo Włodawa, cz. 5

    • 12.04.2024

    • 20 min

  • Nadleśnictwo Włodawa, cz. 4

    • 05.04.2024

    • 17 min 27 s

  • Nadleśnictwo Włodawa, cz. 3

    • 29.03.2024

    • 14 min 54 s

  • Nadleśnictwo Włodawa, cz. 2

    • 22.03.2024

    • 15 min 49 s

  • Nadleśnictwo Włodawa, cz. 1

    • 15.03.2024

    • 18 min 20 s

  • Nadleśnictwo Sarnaki, cz. 4

    • 08.03.2024

    • 22 min 25 s

  • Nadleśnictwo Sarnaki, cz. 3

    • 01.03.2024

    • 18 min 36 s

  • Nadleśnictwo Sarnaki, cz. 2

    • 23.02.2024

    • 17 min 50 s

  • Nadleśnictwo Sarnaki, cz. 1

    • 16.02.2024

    • 16 min 24 s

  • Nadleśnictwo Radzyń Podlaski, cz. 4

    • 09.02.2024

    • 20 min 07 s

1
2
3
...
30
31
32