Na audycję zaprasza Piotr Łoś.

Dnia 22 września na terenie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Zalutyniu odbędzie się Dzień Otwarty Nadleśnictwa Chotyłów. Spotkanie miłośników lasów (w tym dzieci z Ośrodka) z leśnikami zostanie zorganizowane właśnie przy Ośrodku ze względu na to, że siedziba Nadleśnictwa jest remontowana, a teren wokół niej obecnie jest de facto placem budowy.
Siedziba Nadleśnictwa została wybudowana w 1923 roku dla zaledwie kilku pracowników wówczas w nim pracujących i mimo ciasnoty, funkcjonowała do lat bieżących. W tej chwili zabytkowy budynek (będący w rejestrze zabytków) jest poddawany renowacji, a obok niego dobudowano nową, nowoczesną siedzibę. Całość jest wkomponowana w krajobraz, m.in. przez użycie szkła, w którym pięknie odbija się leśna roślinność, co daje wrażenie przebywania w lesie już przy samym budynku biura. Oba budynki (stary i nowy) są prawie gotowe.
O przebiegu planowanego Dnia Otwartego, o rozbudowie siedziby biura, jak też o historii budowy starego - zabytkowego budynku, w programie mówili: Piotr Musiał, nadleśniczy Nadleśnictwa Chotyłów oraz Artur Soszyński, starszy specjalista Służby Leśnej w Nadleśnictwie Chotyłów.

Mimo pewnej wilgotności, a lasach jest jednak jeszcze sucho i na razie grzybów jest mało. Niemniej, gdy spadnie deszcz, a temperatura będzie odpowiednia, grzybów przybędzie. Jak szukać tych darów runa leśnego, jak przygotować się na grzybobranie i jak zachować się w czasie wyjazdu na grzyby w lesie - o tym w programie opowiadał Tomasz Karwowski, podleśniczy w Leśnictwie Dobryń w Nadleśnictwie Chotyłów. 

Dnia 10 września w ogrodzie edukacyjnym opodal budynku Nadleśnictwa w Radzyniu Podlaskim, odbędzie się tzw. dzień otwarty Nadleśnictwa radzyńskiego. Leśnicy opowiedzą o swojej pracy, także tym uczestnikom, którzy być może chcieliby w przyszłości związać się z tym zawodem, ale również odpowiedzą na trudne pytania i wyjaśnią niełatwe kwestie. Przede wszystkim jednak pokażą to, co mają najlepszego: np. dorodne sadzonki ze szkółki leśnej, nowoczesny sprzęt do pracy (ostatnio furorę robią drony w służbie Lasów Państwowych). A ponadto, jak zawsze będą zachęcali do odwiedzania różnych miejsc na obszarze Nadleśnictwa, które zachwycają pięknem przyrody, ale i stanowią pamiątki przeszłości regionu radzyńskiego i parczewskiego. Sam ogród edukacyjny powstał w 2019 roku na obrzeżach miasta i stanowi interesujące oraz praktyczne połączenie elementów przyrody z infrastrukturą edukacyjną. Jest tam mini muzeum oraz salka konferencyjna, w których młodzież i turyści mogą poznać lasy, nie martwiąc się o zmoczenie głów np. podczas deszczu. Sala ma też urządzenia multimedialne, ułatwiające przekaż ciekawych treści, filmów czy fotografii. 

O przebiegu dnia otwartego oraz o licznych atrakcjach przyrodniczych omawianego terenu, w programie mówił Leszek Gajuś, nadleśniczy Nadleśnictwa Radzyń Podlaski.

Fot. 

1. Wiata, a w niej sala edukacyjna; fot. M. Kołodziejczyk

2. Część ścieżki przyrodniczej w leśnictwie Czarny Las; fot. P. Łoś/RDC

3. Kładka i wieża widokowa w leśnictwie Czarny Las; fot. P. Łoś/RDC

4. Naturalna wymiana pokoleń i obumieranie drzew, świadomie pozostawionych do naturalnego rozkładu - leśnictwo Czarny Las; fot. P. Łoś/RDC

5. Wiata z kominkiem i salą edukacyjną - fragment ogrodu edukacyjnego przy Nadleśnictwie Radzyń Podlaski; fot. P. Łoś/RDC

6. Kaplica w leśnictwie Turów, miejsce kultu religijnego i pamięci historycznej; fot. P. Łoś/RDC

7. Ołtarz kaplicy w Turowie; fot. P. Łoś/RDC

8. Sala edukacyjna z dioramą, przedstawiającą fragment lasu; fot. M. Kołodziejczyk

9. Gość programu, Leszek Gajuś, nadleśniczy Nadleśnictwa Radzyń Podlaski; fot. M. Kołodziejczyk 

Zaczęło się od pradziadka, Aleksandra Botwiny, który w lasach dóbr ziemskich Seweryna ks. Czetwertyńskiego był gajowym. Dziadek z kolei, choć nie pracował w lasach, był zamiłowanym myśliwym. Obie te tradycje rodzinne połączył w swoim życiu zawodowym i również pasji, Bartłomiej Krawiec, leśniczy w Ośrodku Hodowli Zwierzyny (OHZ) w Suchowoli w Nadleśnictwie Radzyń Podlaski. Gość programu, aby opowiedzieć rodzinno-myśliwsko-leśną historię, posłużył się drewnianą skrzyneczką, skrywającą w sobie zarówno stare fotografie, jak i inne pamiątki rodzinne, odziedziczone po dziadkach. 

W okresie okupacji hitlerowskiej leśnicy jako służba mundurowa, zostali podporządkowani Niemcom. Jako grupa zawodowa, szczególnie na poziomie leśniczych i stanowisk wyższych, należeli do polskiej inteligencji. Byli więc okupantowi potrzebni, ale też stanowili dla niego zagrożenie. Z kolei, część społeczeństwa polskiego mogła uważać leśników za kolaborantów z racji zatrudnienia i podległości służbowej, a tymczasem od samego początku napaści obu najeźdźców, leśnicy rozpoczęli współpracę z polskim Podziemiem, ponosząc ofiary w identycznym zakresie, tak jak inni. Niemal każda leśniczówka (zarówno w lasach prywatnych, jak i państwowych) była zapleczem dla osób ukrywających się z tytułu konspiracji, dla uciekinierów z obozów pracy czy zagłady oraz dla niektórych grup zbiegów z więzień. Ponadto, leśnicy pomagali również w ukrywaniu się Żydom.

W przypadku lasów radzyńskich, już w 1941 roku leśnicy i gajowi, Tadeusz Zdanowicz, Jan Kaluch i Roman Kędzierski, zostali najpierw aresztowani, a potem osadzeni w obozach koncentracyjnych, gdzie zmarli. Na przykład, Jan Kaluch (1906-1941), gajowy w lasach Czetwertyńskich, najpewniej zaangażowany w konspirację AK, został aresztowany 21.3.1941 r. w Suchowoli, gdzie mieszkał i pracował, podczas masowych aresztowań przeprowadzonych przez gestapo w środowiskach inteligenckich i patriotycznych. Umieszczony w KL Auschwitz, gdzie zginął 31 grudnia 1941 [źródło: „Księga pamięci leśników deportowanych do KL Auschwitz w latach 1940–1944, Oświęcim 2020, s. 169].

Ci, jak i wielu innych, mieli powiązania lub wprost byli zaprzysiężeni w Armii Krajowej, tudzież w innych formacjach konspiracyjnych polskiego Podziemia.

Znana współcześnie leśniczówka w Suchowoli (obecnie Ośrodek Hodowli Zwierzyny w Nadleśnictwie Radzyń Podlaski), w czasie okupacji stanowiła schronienie dla partyzantów i Żydów, co z pokolenia na pokolenie przekazane zostało w tradycji rodzinnej leśników. Właścicielem Suchowoli, a więc i tej leśniczówki, był ziemianin Seweryn ks. Światopełk-Czetwertyński (1873-1945), znany przedwojenny polityk opcji narodowej, wicemarszałek Sejmu II RP, działacz społeczny i gospodarczy, właściciel – oprócz majątków ziemskich – Hotelu Europejskiego w Warszawie. Aresztowania w roku 1941 objęły również ziemian, w tym grupę właścicieli, krewnych i osób ukrywanych z majątku Milanów (Leśnictwo Czarny Las): Czetwertyńskich i Żółtowskich. Z tej grupy Andrzej Pius Żółtowski nie przeżył, zginął w obozie w Auschwitz w tym samym, 1941 roku. Seweryn Czetwertyński (którego zięć Adam Remigiusz hr. Grocholski ps. Brochwicz na Lubelszczyźnie był dowódcą jednego z pierwszych oddziałów konspiracyjnych w kraju, jeszcze przed klęską Września 1939 r.) miał wyrok śmierci, więziony był najpierw na Zamku w Lublinie, a w wyniku pomocy prawdopodobnie dworu włoskiego, wyrok ten został mu zamieniony na zesłanie do obozu koncentracyjnego. Przeżył, ale w wyniku wycieńczenia po pobytach w Auschwitz i Buchenwaldzie, zmarł w szpitalu w Edynburgu w 1945 roku. Jako właściciel dużych obszarów leśnych, należy też do ofiar II wojny św. w tej grupie zawodowej.

O historii wojennej, ale i strukturze organizacyjnej (w sensie historycznym) Nadleśnictwa Radzyń Podlaski, w programie mówili: Sławomir Prokurat, starszy specjalista Służby Leśnej oraz Bartłomiej Krawiec, leśniczy w Ośrodku Hodowli Zwierzyny (OHZ) w Suchowoli w Nadleśnictwie Radzyń Podlaski.

Bezzałogowe obiekty latające, jakimi są drony coraz częściej służą leśnikom. Wykorzystują je oni do wielu zadań, począwszy od robienia zdjęć do map telemetrycznych, poprzez liczenie strat łowieckich i inwentaryzację ilościową zwierzyny, a na pomocy zagubionym w lesie turystom skończywszy. Drony przyspieszają wykonywanie niektórych czynności oraz pozwalają dotrzeć tam, gdzie człowiek miałby wielkie trudności z wejściem, np. na obszary bagienne.
O tym, czym są, jak działają oraz jak służą leśnikom drony, na przykładzie Nadleśnictwa Radzyń Podlaski, w programie opowiadali jego pracownicy: Hubert Piróg, inżynier nadzoru oraz Tomasz Mirosław, starszy specjalista Służby Leśnej.

O projekcie, w ramach którego w Lasach Państwowych odtwarzane są barcie pszczele, w programie mówili: Mirosław Kasperczuk, pszczelarz i Witold Zakościelny, nadleśniczy Nadleśnictwa Parczew.

O tym, jak zwierzęta leśne (zwłaszcza zwierzyna płowa) żyją w okresie lata, czy latem prowadzone są polowania - mówili w programie: Ryszard Tokarzewski, leśniczy Leśnictwa Turno, Andrzej Wołkowicz, inżynier nadzoru i Witold Zakościelny, nadleśniczy Nadleśnictwa Parczew.

Aby z wędrowania po lesie mieć przyjemność, trzeba się nieco przygotować. I nie chodzi tu tylko o odpowiedni ubiór czy obuwie, ale o logistykę, a wcześniej podjęcie decyzji - co i gdzie chcemy zobaczyć. Oprócz tradycyjnej rozmowy z leśniczym lub map i folderów informacyjnych w formie papierowej, warto poznać też najnowsze techniki zdobywania informacji o ofercie Lasów Państwowych poprzez Internet. Na stronach nadleśnictw, ale i w innych miejscach możemy znaleźć bardzo dokładne informacje, począwszy od przyrodniczych, gospodarczych po historyczne. We wszystkim pomoże nam np. portal "Czas w las" [www.czaswlas.pl], o czym przekonuje, podając konkretne przykłady i instrukcje Jowita Czaja, specjalista Służby Leśnej w Nadleśnictwie Parczew. Przy okazji, warto zapamiętać niektóre nazwy z tego obszaru, jak np. Bobrówka, Jezioro Obradowskie, Sosnowica - bo są to tereny atrakcyjne pod wieloma względami i wyśmienite na letni lub choćby weekendowy odpowczynek na łonie natury.