Wieczór RDC

Wieczór RDC: Słynne procesy II Rzeczypospolitej cz. II

  • Robert Łuchniak

  • 07.03.2020
  • 17 min 26 s

Krótki opis odcinka

Procesami sądowymi, zarówno obyczajowymi, jak i politycznymi, żyła cała przedwojenna Polska. Na niektóre z nich np. do Warszawskiego Sądu Okręgowego trzeba było mieć bilety i nie wolno było rozmawiać w trakcie sprawy sądowej. Procesy te stanowiły małe spektakle, w których bohaterami byli nie oskarżeni, ale przede wszystkim adwokaci i prokuratorzy. To ich mowy oskarżycielskie lub obrony najczęściej cytowała prasa. Wystąpienia te były płomienne, a ich autorzy popisywali się wielką erudycją. Co ciekawe, w procesach natury bardziej politycznej lub, gdy oskarżano o defraudację, odnosili się zazwyczaj do sytuacji politycznej kraju, na końcu dopiero analizowali konkretne zarzuty wobec oskarżonych. A na ławach oskarżonych zasiadali: dezerterzy (np. byli legioniści, żołnierze wojny polsko-bolszewickiej), przeciwnicy polityczni rządzących (np. słynny proces brzeski), urzędnicy, chcący wykorzystać swoją pozycję do defraudacji publicznych pieniędzy, jak też Ukraińcy, z rąk których zginęli szanowani politycy: Tadeusz Hołówko czy minister spraw wewnętrznych Bronisław Pieracki. We wszystkich mowach procesowych i komentarzach prasowych, było dużo patosu, mówiono o Ojczyźnie, bohaterstwie polskich żołnierzy, o patriotyzmie i dobru publicznym. Przedwojenni Polacy, którzy tak niedawno odzyskali wolność, nie pozwalali, aby ktokolwiek na to wspólne, odzyskane dobro podniósł rękę. Stąd surowe wyroki, często kara śmierci. Helena Kowalik, znana reportażystka, jurorka w wielu konkursach reportażowych, jak zawsze interesującym piórem kreśli obraz przedwojennej Polski, który nie był tak kolorowy i sielankowy, jak często myśli się o II Rzeczypospolitej. Bo, przy ewidentnym rozwoju kraju, szczególnie w latach 30. XX wieku, Polska borykała się z wieloma problemami społecznymi, ekonomicznymi, jak też prawnymi, wynikającymi z różnorodnych systemów prawnych okresu zaborów. Większość tych kłopotów, emocji i waśni politycznych, ogniskowała się jak w soczewce właśnie w procesach sądowych, opisanych przez Autorkę. Na czerwiec bieżącego roku Helena Kowalik przygotowuje kolejną książkę, opowiadającą również o procesach sądowych, ale tym razem tylko obyczajowych. Z Heleną Kowalik o książce "Słynne procesy II Rzeczypospolitej" (wyd. "Muza", 2020) rozmawiał Piotr Łoś.

Opis odcinka

Procesami sądowymi, zarówno obyczajowymi, jak i politycznymi, żyła cała przedwojenna Polska. Na niektóre z nich np. do Warszawskiego Sądu Okręgowego trzeba było mieć bilety i nie wolno było rozmawiać w trakcie sprawy sądowej. Procesy te stanowiły małe spektakle, w których bohaterami byli nie oskarżeni, ale przede wszystkim adwokaci i prokuratorzy. To ich mowy oskarżycielskie lub obrony najczęściej cytowała prasa. Wystąpienia te były płomienne, a ich autorzy popisywali się wielką erudycją. Co ciekawe, w procesach natury bardziej politycznej lub, gdy oskarżano o defraudację, odnosili się zazwyczaj do sytuacji politycznej kraju, na końcu dopiero analizowali konkretne zarzuty wobec oskarżonych. A na ławach oskarżonych zasiadali: dezerterzy (np. byli legioniści, żołnierze wojny polsko-bolszewickiej), przeciwnicy polityczni rządzących (np. słynny proces brzeski), urzędnicy, chcący wykorzystać swoją pozycję do defraudacji publicznych pieniędzy, jak też Ukraińcy, z rąk których zginęli szanowani politycy: Tadeusz Hołówko czy minister spraw wewnętrznych Bronisław Pieracki. We wszystkich mowach procesowych i komentarzach prasowych, było dużo patosu, mówiono o Ojczyźnie, bohaterstwie polskich żołnierzy, o patriotyzmie i dobru publicznym. Przedwojenni Polacy, którzy tak niedawno odzyskali wolność, nie pozwalali, aby ktokolwiek na to wspólne, odzyskane dobro podniósł rękę. Stąd surowe wyroki, często kara śmierci. Helena Kowalik, znana reportażystka, jurorka w wielu konkursach reportażowych, jak zawsze interesującym piórem kreśli obraz przedwojennej Polski, który nie był tak kolorowy i sielankowy, jak często myśli się o II Rzeczypospolitej. Bo, przy ewidentnym rozwoju kraju, szczególnie w latach 30. XX wieku, Polska borykała się z wieloma problemami społecznymi, ekonomicznymi, jak też prawnymi, wynikającymi z różnorodnych systemów prawnych okresu zaborów. Większość tych kłopotów, emocji i waśni politycznych, ogniskowała się jak w soczewce właśnie w procesach sądowych, opisanych przez Autorkę. Na czerwiec bieżącego roku Helena Kowalik przygotowuje kolejną książkę, opowiadającą również o procesach sądowych, ale tym razem tylko obyczajowych. Z Heleną Kowalik o książce "Słynne procesy II Rzeczypospolitej" (wyd. "Muza", 2020) rozmawiał Piotr Łoś.

Kategorie:

OGÓLNY OPIS PODCASTU

Wieczór RDC

Od kultury, przez naukę, po publicystykę prowadzoną z dziennikarską dociekliwością. Rozmawiamy z ciekawymi gośćmi o świecie, Mazowszu i Warszawie. O tym, co chcielibyście usłyszeć lub o czym powiedzieć. Czasem poważnie, czasem żartobliwie i zaczepnie.

Odcinki podcastu (5501)

  • Programy historyczno-edukacyjne Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność

    • 19.04.2025

    • 12 min 06 s

  • Wokół książki "Jak słowo daję. Współczesny poradnik językowy" Mateusza Adamczyka

    • 19.04.2025

    • 30 min 55 s

  • Wystawa "Pictura fidelis" w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej

    • 19.04.2025

    • 11 min 08 s

  • Wielkanoc u Reymonta

    • 19.04.2025

    • 29 min 50 s

  • „Drogi do Jerozolimy” – nowa wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie

    • 12.04.2025

    • 14 min 45 s

  • Boże władztwo. Jak chrześcijański przewrót zmienił oblicze świata

    • 12.04.2025

    • 23 min 28 s

  • Bieg charytatywny na rzecz SOS Wiosek Dziecięcych w Polsce

    • 12.04.2025

    • 17 min 11 s

  • Poza Kanonem | Tadeusz Konwicki, cz. II

    • 12.04.2025

    • 17 min 44 s

  • O Marszu modlitwy „Szlakiem Pomników Getta Warszawskiego”.

    • 06.04.2025

    • 16 min 46 s

  • Poza kanonem | Tadeusz Konwicki

    • 06.04.2025

    • 19 min 29 s

1
2
3
...
549
550
551