Sekrety Mazowsza

Maciejowice z historią

  • Piotr Szymon Łoś

  • 29.01.2024
  • 28 min 28 s

Krótki opis odcinka

Jedną z gmin, która 1 stycznia bieżącego roku, otrzymała prawa miejskie są Maciejowice w powiecie garwolińskim. Oczywiście, jak w wielu innych miastach – jest to powrót do praw miejskich utraconych ukazem carskim po powstaniu styczniowym w 1870 roku. Naturalnie, nie chodziło tylko o represje carskie, ale i o to, że miasto było zbyt słabe, zostało więc gminą wiejską. Ale tradycje historyczne Maciejowice mają piękne i bogate, więc ten powrót do miejskości przyda im splendoru, także poprzez historię. A zaczęło się od nadania przywileju lokacyjnego Kazimierza Sprawiedliwego z 1155 roku miastu Kochów (1 km na południe od Maciejowic), które było wówczas własnością  klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska. Pod koniec XV wieku właścicielem tych ziem został stolnik sandomierski Kacper Maciejowski, zaś w 1507 roku nastąpiła lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I. Od XVII wieku historia wymienia kolejnych właścicieli: Szyszkowskich, Oleśnickich, Zbąskich i Tarłów, od 1705 – Potockich. I wreszcie, od 1792 – była to własność rodu Zamoyskich (tzw. gałąź podzamecka), którzy założyli Szkołę Rolniczą w Podzamczu. Do historii ogólnopolskiej Maciejowice przeszły w związku z przegraną, ale jakże ważną bitwą z Rosjanami, która odbyła się 10 października 1794 r., stanowiąc część insurekcji kościuszkowskiej w obronie Konstytucji 3 Maja i suwerenności Polski. W 1800 roku ordynatem zamojskim został Stanisław Kostka Zamoyski. Założył on park w Podzamczu, wybudował pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar. I z tą rodziną aż do reformy rolnej 1944 roku będą wiązały się dzieje dóbr maciejowickich, których siedzibą było Podzamcze. W Maciejowicach warto zobaczyć brukowany rynek z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP fundacji Ignacego Potockiego z XVIII wieku, przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego. Tuż obok jest też grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego. Poza różnymi pomnikami i cmentarzem żydowskim, warto również odwiedzić Podzamcze, dawną siedzibę Zamoyskich, dziś czekającą na swój lepszy czas, czyli remont. Ale miejsce nawet zdziczałe, nadal ma w sobie wiele uroku. W 1988 roku otwarto Muzeum Tadeusza Kościuszki. O nim, jak też o historii miasta oraz okolicznych wsi, w programie mówili: Olga Mianowska, Marek Ziędalski, dr Leszek Marek Krześniak i Jadwiga Krześniak.

Opis odcinka

Jedną z gmin, która 1 stycznia bieżącego roku, otrzymała prawa miejskie są Maciejowice w powiecie garwolińskim. Oczywiście, jak w wielu innych miastach – jest to powrót do praw miejskich utraconych ukazem carskim po powstaniu styczniowym w 1870 roku. Naturalnie, nie chodziło tylko o represje carskie, ale i o to, że miasto było zbyt słabe, zostało więc gminą wiejską. Ale tradycje historyczne Maciejowice mają piękne i bogate, więc ten powrót do miejskości przyda im splendoru, także poprzez historię.

A zaczęło się od nadania przywileju lokacyjnego Kazimierza Sprawiedliwego z 1155 roku miastu Kochów (1 km na południe od Maciejowic), które było wówczas własnością  klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska. Pod koniec XV wieku właścicielem tych ziem został stolnik sandomierski Kacper Maciejowski, zaś w 1507 roku nastąpiła lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I.

Od XVII wieku historia wymienia kolejnych właścicieli: Szyszkowskich, Oleśnickich, Zbąskich i Tarłów, od 1705 – Potockich.

I wreszcie, od 1792 – była to własność rodu Zamoyskich (tzw. gałąź podzamecka), którzy założyli Szkołę Rolniczą w Podzamczu.

Do historii ogólnopolskiej Maciejowice przeszły w związku z przegraną, ale jakże ważną bitwą z Rosjanami, która odbyła się 10 października 1794 r., stanowiąc część insurekcji kościuszkowskiej w obronie Konstytucji 3 Maja i suwerenności Polski.

W 1800 roku ordynatem zamojskim został Stanisław Kostka Zamoyski. Założył on park w Podzamczu, wybudował pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar. I z tą rodziną aż do reformy rolnej 1944 roku będą wiązały się dzieje dóbr maciejowickich, których siedzibą było Podzamcze.

W Maciejowicach warto zobaczyć brukowany rynek z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP fundacji Ignacego Potockiego z XVIII wieku, przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego. Tuż obok jest też grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego. Poza różnymi pomnikami i cmentarzem żydowskim, warto również odwiedzić Podzamcze, dawną siedzibę Zamoyskich, dziś czekającą na swój lepszy czas, czyli remont. Ale miejsce nawet zdziczałe, nadal ma w sobie wiele uroku.

W 1988 roku otwarto Muzeum Tadeusza Kościuszki. O nim, jak też o historii miasta oraz okolicznych wsi, w programie mówili: Olga Mianowska, Marek Ziędalski, dr Leszek Marek Krześniak i Jadwiga Krześniak.

Kategorie:

OGÓLNY OPIS PODCASTU

Sekrety Mazowsza

Historia, tradycje, wydarzenia kulturalne, rozmowy o sztuce, o ludziach - różnorodna panorama regionu mazowieckiego.

Odcinki podcastu (613)

  • Dr Bogumiła Umińska laureatką Nagrody im. F. Rajkowskiego

    • 09.05.2024

    • 21 min 45 s

  • Podróże pisarskie

    • 06.05.2024

    • 21 min 29 s

  • Sadybiańskie Hygge

    • 02.05.2024

    • 20 min 35 s

  • Jubileusz Władysławy Wójcik, rzeźbiarki

    • 26.04.2024

    • 21 min 24 s

  • Dom nad Łąkami

    • 25.04.2024

    • 20 min 07 s

  • Inwentaryzacja dworów na Kresach

    • 24.04.2024

    • 21 min 24 s

  • O polskich dworach

    • 23.04.2024

    • 20 min 21 s

  • Piękno Radruża

    • 22.04.2024

    • 20 min 49 s

  • Wołomin i Radzymin - wspólna historia

    • 18.04.2024

    • 21 min 32 s

  • "Drzwi do lasu" - o twórczości Wojciecha Jastrzębowskiego (1884-1963)

    • 17.04.2024

    • 26 min 41 s

1
2
3
...
60
61
62