gość: Małgorzata Kostro-Olechowska z Fundacji Joanny Radziwiłł Opiekuńcze Skrzydła
 

Gościem Kingi Michalskiej była Monika Samoraj, kierowniczka Dworku Adama Chełmońskiego. Wiejskie Zapusty już w niedzielę w Adamowiźnie.

Gość: Barbara Rzeczycka, etnografka, przewodniczka, prezeska Towarzystwa Przyjaciół Miasta Żyrardowa

„Od Donalda do Bolka” to nietypowa wystawa części kolekcji opakowań od gum do żucia ze zbioru Igora Strojeckiego badacza genealoga, ale także zbieracza różnego rodzaju artefaktów. Kolekcja Igora Strojeckiego została zapoczątkowana pod koniec lat 60. XX w. kiedy to na polskim rynku pojawiły się słynne gumy balonowe Donald jeszcze te z dużymi historyjkami. Igor Strojecki pozyskiwał do swojego zbioru opakowania od znajomych, którzy powracali z zagranicy, kupował w komisach czy Peweksach. Ze względu na pobyt kolekcjonera w latach 70. we Włoszech silnie reprezentowana więc jest produkcja licznych firm z tego kraju, ale w całym zbiorze znajduje się opakowania z bardzo wielu krajów świata. Spory zbiór stanowią też opakowania polskie zwłaszcza te produkowane w latach 70. i 80. XX w. przez zakłady OZPC ODRA w Brzegu, na których początkowo umieszczano sceny z filmu Bolek i Lolek, rysunki kwietnych niewiast czy pojazdów zabytkowych, a potem bohaterów filmowych Smerfów. Najliczniejszą część kolekcji stanowią opakowania od gum balonowych, w których producenci umieszczali historyjki m.in. z krótkimi scenkami bohaterów znanych kreskówek, ilustracji z popularnych bajek i powieści, fotografii dawnych i współczesnych oraz najnowszych modeli samochodów, zwierząt, zagadek do rozwiązania, kopii banknotów, objaśnienia przepisów gry w piłkę nożną, ilustracji scen z dzikiego zachodu, zdjęciami popularnych piłkarzy czy aktorów, kamieni szlachetnych, wypraw w kosmos i ilustracji planet czy różnych rysunków do wykorzystania w formie tatuażu itd. W tym zbiorze znajdują się opakowania od różnego typu gum, w tym: listkowych, balonowych, drażetek, w kształcie papierosów, kulek itp. Liczebnie cała kolekcja to około 4 tysiące opakowań – na wystawie w Galerii Metamorfozy została zaprezentowana zaledwie znikoma, ale najbardziej reprezentatywna jej część.

O promocji na rynku rosyjskim i innych działaniach z historii Huty Czechy w Trąbkach (pow. garwoliński) opowiadał Paweł Ajdacki, regionalista

Jedną z gmin, która 1 stycznia bieżącego roku, otrzymała prawa miejskie są Maciejowice w powiecie garwolińskim. Oczywiście, jak w wielu innych miastach – jest to powrót do praw miejskich utraconych ukazem carskim po powstaniu styczniowym w 1870 roku. Naturalnie, nie chodziło tylko o represje carskie, ale i o to, że miasto było zbyt słabe, zostało więc gminą wiejską. Ale tradycje historyczne Maciejowice mają piękne i bogate, więc ten powrót do miejskości przyda im splendoru, także poprzez historię.

A zaczęło się od nadania przywileju lokacyjnego Kazimierza Sprawiedliwego z 1155 roku miastu Kochów (1 km na południe od Maciejowic), które było wówczas własnością  klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska. Pod koniec XV wieku właścicielem tych ziem został stolnik sandomierski Kacper Maciejowski, zaś w 1507 roku nastąpiła lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I.

Od XVII wieku historia wymienia kolejnych właścicieli: Szyszkowskich, Oleśnickich, Zbąskich i Tarłów, od 1705 – Potockich.

I wreszcie, od 1792 – była to własność rodu Zamoyskich (tzw. gałąź podzamecka), którzy założyli Szkołę Rolniczą w Podzamczu.

Do historii ogólnopolskiej Maciejowice przeszły w związku z przegraną, ale jakże ważną bitwą z Rosjanami, która odbyła się 10 października 1794 r., stanowiąc część insurekcji kościuszkowskiej w obronie Konstytucji 3 Maja i suwerenności Polski.

W 1800 roku ordynatem zamojskim został Stanisław Kostka Zamoyski. Założył on park w Podzamczu, wybudował pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar. I z tą rodziną aż do reformy rolnej 1944 roku będą wiązały się dzieje dóbr maciejowickich, których siedzibą było Podzamcze.

W Maciejowicach warto zobaczyć brukowany rynek z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP fundacji Ignacego Potockiego z XVIII wieku, przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego. Tuż obok jest też grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego. Poza różnymi pomnikami i cmentarzem żydowskim, warto również odwiedzić Podzamcze, dawną siedzibę Zamoyskich, dziś czekającą na swój lepszy czas, czyli remont. Ale miejsce nawet zdziczałe, nadal ma w sobie wiele uroku.

W 1988 roku otwarto Muzeum Tadeusza Kościuszki. O nim, jak też o historii miasta oraz okolicznych wsi, w programie mówili: Olga Mianowska, Marek Ziędalski, dr Leszek Marek Krześniak i Jadwiga Krześniak.

„Opowiedz mi, proszę. Chcę usłyszeć o Twojej SADYBIE..." - w „Sekretach Mazowsza", w każdy piątek o godz. 13.30 o warszawskiej Sadybie opowiadają jej obecni lub niegdysiejsi mieszkańcy: ci, którzy się tam urodzili, ci, którzy ją bezgranicznie pokochali, ci, którzy tylko na niej szczęśliwie żyją, ale i ci, którzy bezustannie dla niej pracują. Obchodami 100-lecia Sadyby koordynuje Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Miasto Ogród Sadyba, a medialnie patronuje mu Radio dla Ciebie.

Jest artystką malarką i dekoratorką (liczne wystawy w kraju i za granicą, studentką m.in. Janusza Stannego), absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, córką prof. Jana Milewskiego, historyka i Krystyny z Radziwiłłów, także artystki malarki. Wychowała się na Sadybie w niewielkiej kamienicy, a w życiu dorosłym wraz z mężem, osiadła w domu swoich dziadków, gdzie ma także pracownię malarską. Gościem dzisiejszego odcinka programu była p. Elżbieta Radziwiłł.  

O odnalezionych XIX-wiecznych fotografiach Benedykta Tyszkiewicza, których wystawa do 10 marca br. czynna jest w Stajniach Kubickiego w warszawskich Łazienkach Królewskich w programie mówiła dr Małgorzata Grąbczewska, współkuratorka wystawy, wicedyrektor ds. muzealnych Łazienek Królewskich

O osobach, pochowanych na cmentarzu wilanowskim opowiadał Wojciech Parzyński.