Wiadomości
Posłuchaj z regionu
Opis odcinka
Jerzy Kozarzewski, poeta, żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) w czasie II św., po tzw. wyzwoleniu został skazany na śmierć przez władze komunistyczne. Jego żona, Magdalena zwróciła się do Juliana Tuwima, czy nie zechciałby interweniować u władz najwyższych, aby ocalić życie męża i kilku innych skazanych. Autor „Kwiatów polskich” zachwycił się przejmującym wierszem J. Kozarzewskiego i ani chwili nie wahał się, że trzeba ratować młodego poetę. Bolesław Bierut w drodze łaski zmienił karę śmierci na więzienie.
Magdalena z Bojanowskich (1919-2012) byłą córką Jerzego, muzyka i Ireny z Hamanów, powiązana rodzinnie z Wernerami, Norblinami, Schuchami i innymi rodzinami burżuazji warszawskiej. Jerzy Kozarzewski (1913-1996) był synem Zbigniewa i Janiny z Łempickich, wnukiem Marii z Marchwickich Kozarzewskiej, jak również wnukiem Marii z Norwidów Łempickiej.
Magdalena wspominała swój ślub z Jerzym (którego udzielił im ks. J. Zieja): W 1943 roku z domu Wujostwa [chodzi o Stefanię z Hamanów i Stanisława Schuchów] wyszłam za mąż za Jerzego Kozarzewskiego, ogarnięta ich ogromną miłością na równi z synami. Jednym z gości weselnych był 88-letni Ludwik Solski (…). W zebranym wtedy rodzinno-przyjacielskim kręgu tyle było ciepła, serdeczności, nadziei, że dzień ten pozostał w pamięci jak wyjęty z okupacyjnej rzeczywistości. Stół przygotowany do przyjęcia weselnego ubrany był kwiatami przez Ciotkę, która z drobnych kwiatów i liści ułożyła kontur granic Polski, obejmujący już te ziemie, o jakich się wówczas mówiło.
Skoro w tym domu, mającym także korzenie „obce”, w którym patriotyzm polski był na porządku dziennym, nie dziwił fakt, iż spowiednik wskazał Jerzemu Magdalenę, jako dziewczynę wartą uwagi.
Jerzy Kozarzewski urodził się w Trawnikach Lubelskich. Matka była nauczycielką, ojciec chemikiem. Dzieciństwo spędził w Piotrkowie Trybunalskim, studiował w Szkole Głównej Handlowej. Podjął pracę w Zakładach Wydawniczych M. Arct, a od 1938 w Zakładach Zbrojeniowych w Stalowej Woli. Był działaczem ONR oraz członkiem Organizacji Polskiej.
We wrześniu 1939 dostał się do niewoli radzieckiej. Samotnie uciekł z transportu. Wstąpił do konspiracyjnego Związku Jaszczurczego, a następnie Narodowych Sił Zbrojnych. Działał w Piotrkowie. W 1941 - ścigany przez Gestapo - został przeniesiony na teren województwa krakowskiego. W 1942 roku przeniósł się do Warszawy. Po powstaniu warszawskim został z żoną umieszczony w obozie przejściowym w Pruszkowie, a następnie trafił do Oświęcimia, a potem do Mauthausen.
Po wojnie wrócił do Polski i wszedł ponownie do struktur konspiracyjnych NSZ. Aresztowany w październiku 1945, dnia 6 sierpnia 1946 po pokazowym procesie otrzymał wyrok skazujący na podwójną karę śmierci. Wtedy właśnie, po rozmowie z Magdaleną Kozarzewską i przeczytaniu wiersza „Egzekucja”, Tuwim interweniował u Bieruta; Kozarzewski z więzienia wyszedł w 1956 roku.
Po odbyciu kary zamieszkał w Nysie, pracując najpierw w szpitalu, ale niemal od razu zaczął udzielać się społecznie, m.in. pełnił obowiązki przewodniczącego prezydium Komitetu Rodzicielskiego w Liceum Ogólnokształcącym Carolinum, a w 1957 stworzył Ognisko Muzyczne. Przygotowywał do adaptacji zabytkowe kolegium św. Anny przy Rynku Solnym na Szkołę Muzyczną. Ale jednak w 1962 roku został zdjęty ze stanowiska i przeniesiony do pracy w inwestycjach miejskich.
Już w latach 30. XX wieku pisał wiersze. Nie wprost przecież, ale nawiązywały one do Romantyzmu, który stanowił dla niego inspirację. Co ciekawe, nie Norwida stawiał na pierwszym miejscu – choć był prawnukiem jego brata, Ksawerego Norwida – ale lubił twórczość Słowackiego. Pisał dla żony, rodziny, z własnej potrzeby. Pisał także w okresie wojny i o wojnie… Dopiero w 1992 wydał pierwszy tomik wierszy „Dar codzienności”, a po jego śmierci zostały odnalezione i wydane w tomiku „Późne żniwo” utwory z okresu wojny i uwięzienia. Spuścizną poetycką Jerzego Kozarzewskiego zajęła się dr Magdalena Woźniewska-Działak, opracowując publikację Szukam cię nieustannie. Wiersze wybrane, wydaną przez Muzeum Cypriana Norwida w Dębinkach.
W niedzielę 14 kwietnia br. w Muzeum C. Norwida w Dębinkach (pow. wyszkowski, gm. Zabrodzie) odbyło się spotkanie wieczorne poświęcone Jerzemu Kozarzewskiemu. W relacji z tego wieczoru w programie występują: dr Magdalena Woźniewska-Działak, literaturoznawca z UKSW w Warszawie, córka Jerzego i Magdaleny Kozarzewskich, Anna Kozarzewska-Bigazzi, syn Marcin Kozarzewski oraz Jacenty Matysiak, dyrektor Muzeum Cypriana Norwida w Dębinkach. Na fortepianie grała druga córka J. M. Kozarzewskich, Maria Kozarzewska-Sterczyńska, pianistka i wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, a na wiolonczeli – Marcin Zdunik. Fragmenty poezji Jerzego Kozarzewskiego czytał Marcin Kwaśny.
-------------------
Lit.:
- J. Kozarzewski, Szukam cię nieustannie. Wiersze wybrane, red. M. Woźniewska-Działak, Dębinki 2024, s. 8, 120;
- S. Werner, Korzenie. Sławni i bliscy z rodziny Wernerów oraz rodzin skoligaconych: Norblinów, Schuchów, Malczów, Fukierów, Meisnerów..., Warszawa 2002, s. 255, 256;
- M. Kozarzewska, Dla Jadwigi [w:] "Teksty Drugie" nr 4, Warszawa 2005, s. 215 i 216.
Kategorie:
OGÓLNY OPIS PODCASTU
Sekrety Mazowsza
Historia, tradycje, wydarzenia kulturalne, rozmowy o sztuce, o ludziach - różnorodna panorama regionu mazowieckiego.
Odcinki podcastu (618)
-
21.05.2024
Na audycję zaprasza Piotr Majewski.
-
21.05.2024
-
25 min 34 s
-
-
Promocja Ziem Powiatu Mińskiego
Lokalna Organizacja Turystyczna Ziemi Mińskiej oraz Powiat Miński zorganizowały po raz kolejny i ostatnią z cyklu wizytę studyjną kończącą serię wizyt studyjnych po powiecie mińskim. Obejmuje ona gminę Sulejówek.
Głównym celem przedsięwzięcia jest promocja Ziemi Mińskiej, a dokładniej – Ziem Powiatu Mińskiego, by zmienić postrzeganie tych okolic jako mało atrakcyjnych a także promocja działalności Lokalnej Organizacji Turystycznej Ziemi Mińskiej oraz jej członków.
Tegoroczna wizyta jest kontynuacją z poprzednich lat, promujących gminy: Siennica, Latowicz, Cegłów, Mrozy, Kałuszyn, Dębe Wielkie, Jakubów, Dobre, miasto Mińsk Mazowiecki, gminę Mińsk Mazowiecki, Halinów i Stanisławów.Goście:
Mariola Kowalska - prezes LOT ZM
Wojciech Wróblewski - przedstawiciel Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
Aneta Sapilak, koordynatorka Festiwalu Zofiówka i Barbara Gutaj-Monowid - z zarządu Towarzystwa Przyjaciół Sulejówka -panie są animatorkami kultury miejscowości, piszą scenariusze koncertów i spektakli, a Pani Barbara jest artystką scen operowych i śpiewaczką-
20.05.2024
-
23 min 13 s
-
-
Fenomen portretu trumiennego
O fenomenie portretu trumiennego (pochodzenie, autorzy, obyczaje pogrzebowe szlachty i in.), na przykładzie prac zgromadzonych na wystawie "Oblicza polskiej szlachty" w Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie, w programie opowiadał Kamil M. Leszczyński, asystent muzealny w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie.
-
17.05.2024
-
18 min 20 s
-
-
Muzeum Szlachty Mazowieckiej - inwestycje marszałkowskie
O realizowanej budowie magazynu muzealnego wraz z pracownią konserwacji eksponatów oraz salą konferencyjną, jak też o kolejnych planach inwestycyjnych oraz o merytorycznych zamierzeniach Zespołu Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie (wraz z Oddziałami - Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie i Zamkiem Książąt Mazowieckich) w programie mówił Robert Kołakowski, dyrektor tej placówki.
-
16.05.2024
-
23 min 13 s
-
-
O Nocy Muzeów w Muzeum Zamku Zbrojowni w Liwie
Gośćmi Piotra Łosia byli: Eliza Czapska, dyr. Zamku w Liwie (studio) i Igor Strojecki, autor bieżącej wystawy.
-
15.05.2024
-
22 min 11 s
-
-
Dr Bogumiła Umińska laureatką Nagrody im. F. Rajkowskiego
Dr Bogumiła Umińska, kustosz dyplomowany, kierownik Działu Historii Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, została laureatką Nagrody im. dr. Franciszka Rajkowskiego, przyznawanej osobom zasłużonym dla ziemi ciechanowskiej od 1981 roku. Dr Franciszek Rajkowski (1848-1908) był ciechanowskim lekarzem i społecznikiem na polu społeczno-gospodarczym.
Nagroda ta dla badaczki jest szczególnie cenna ze względu na postać patrona, którego historię dogłębnie rozpoznała i popularyzowała. Bogumiła Umińska jest absolwentką Liceum Ogólnokształcącego (o profilu humanistycznym) im. Z. Krasińskiego w Ciechanowie, Wydziału Rolniczego Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, Wydziału Historycznego Wyższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku i Podyplomowego Studium Muzeologicznego w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Doktorat z dziedziny historii (Aktywność gospodarcza i społeczna ziemiaństwa guberni płockiej w latach 1865–1914) obroniła pod kierunkiem promotora, prof. dr hab. Janusza Szczepańskiego.
W pracy muzealnika i badacza historii zajmuje się m.in. dziejami ruchów niepodległościowych i bohaterami narodowymi oraz lokalnymi, historią społeczno-gospodarczą ziemi ciechanowskiej, jak też ziemiaństwa – dawnych właścicieli majątków ziemskich północnego Mazowsza. I o tym m.in. dr Bogumiła Umińska mówi w programie.
-
09.05.2024
-
21 min 45 s
-
-
Podróże pisarskie
O swoich podróżach po Polsce, w tym po Mazowszu, śladami bohaterów swoich książek, w programie opowiadała Magdalena Jastrzębska, pisarka historyczna z Dąbrowy Górniczej.
-
06.05.2024
-
21 min 29 s
-
-
Sadybiańskie Hygge
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Miasto Ogród Sadyba, dzięki dofinansowaniu przez Miasto Stołeczne Warszawa Dzielnica Mokotów, rozpoczęło realizację nowego projektu w formie warsztatów pod hasłem "Sadybiańskie Hygge". W jego ramach odbędzie się 25 warsztatów: z fotografii analogowej (prowadzenie Cezary Tkaczyk i Łukasz Sakowski), z wycinakami (prowadzenie Katarzyna Szczepaniak z Akademii Znajomych), z robienia kwiatów i pająków z bibuły (prowadzenie Maria Agata Gronek) i florystycznych (prowadzenie Agnieszka Heidrich).
Warsztaty odbywają się w Międzypokoleniowym Miejscu Spotkań (Plac Ormiański, pawilon) w czwartki oraz czasem w niedziele do listopada 2024.
O tym i innych działaniach społecznych na Sadybie, w programie mówiła pomysłodawczyni i realizatorka projektu, Aleksandra Karkowska, wiceprezes Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Miasto Ogród Sadyba.
-
02.05.2024
-
20 min 35 s
-
-
Jubileusz Władysławy Wójcik, rzeźbiarki
Z wykształcenia pierwszego jest pielęgniarką, potem jednak ukończyła również studia artystyczne. Pracowała jako pielęgniarka, przechodząc - w ramach swego zawodu - do pracy penitencjarnej. W niej zajęła się resocjalizacją więźniów poprzez sztukę. Bowiem jej druga pasją, równorzędną z oddaniem drugiemu człowiekowi jako pielęgniarka, była i jest twórczość plastyczna, malarstwo, ale bardziej rzeźba. W swoim rodzinnym Żukowie koło Włodawy utworzyła pracownię, która jest nie tylko miejsce pracy artystycznej, ale też ostoją dla licznej rodziny i przyjaciół, których z lubością przyjmuje. Ponadto, swoje przemyślenia, doświadczenia życiowe i artystyczne utrwala w formie poezji, pisząc wiersze refleksyjne, pełne ciepła, ale i przedstawiając w nich świat, którego jest częścią. Jej największą radością są jednak dzieci i wnuki, które dokładnie w dniu urodzin zgromadziły się w Warszawie, aby złożyć życzenia. Miejsce też jest szczególne, bo uroczystość odbyła się w "Kuźni Golfa", prowadzonej przez jej syna, Emila Wójcika i synową Elżbietę Grendecką. Sama jubilatka również lubi zagrać w golfa. W programie jednak mówi o swoim życiu artystycznym i wartościach, które są ważne, a które pozwoliły artystce przejść przez dotychczasowe życie. Życząc wielu sukcesów na wszystkich polach aktywności, zapraszamy na spotkanie z p. Władysławą Wójcik.
-
26.04.2024
-
21 min 24 s
-
-
Dom nad Łąkami
O Domu nad Łąkami, czyli położonym na wydmach domu letniskowym (a niekiedy całorocznym) rodziny Nałkowskich w Wołominie, mówiła Agata Sobczak, dyr. Muzeum Zofii i Wacława Nałkowskich w Wołominie.
-
25.04.2024
-
20 min 07 s
-
PODCASTY
Inne z tej kategorii
-
2700 odcinków
-
Łosiowisko
598 odcinkówHistoria, tradycje, kultura Mazowsza.
-
Silva rerum
473 odcinki„Las rzeczy”, czyli o kulturze, wydarzeniach i ciekawych osobowościach
-
Historie z szuflady
511 odcinkówAudycja Wojciecha Marczyka, w której szczegółowo omawiane są wydarzenia zapomniane lub nieznane. Rocznice, ludzie, konsekwencje wydarzeń, problemy wiary, związki przedmiotów z ludźmi, a także książki historyczne.