Żuawi śmierci to elitarna polska jednostka wojskowa z okresu powstania styczniowego 1863 roku. Powstała ona z inicjatywy i została sformowana przez jej dowódcę, Franciszka Rochebrune'a (1830-1870, François de Rochebrune), francuskiego wojskowego, polskiego generała, człowieka o skomplikowanej naturze, ale mającego wybitne zdolności dowódcze. Do swego oddziału dobierał on najlepszych młodych ludzi, wcześniej ich szkoląc. Żuawi śmierci wykazali się szczególnie w trzech bitwach powstania, pod Miechowem, pod Grochowiskami i pod Chrobrzem. Już po tej pierwszej bitwie oddział owiany był sławą, a z czasem legendą. Ostatni powstaniec styczniowy z oddziału Żuawów śmierci zmarł w 1934 roku. Mimo upamiętnienia i legendy, mimo istniejących wspomnień oraz wielu publikacji, żuawi nie doczekali się monografii. Próbą wypełnienia tej luki jest książka "Żuawi śmierci. Komandosi powstania styczniowego" (Gdańsk 2022) autorstwa dr. Kamila Kartasińskiego, kierownika działu merytorycznego Panteonu Górnośląskiego w Katowicach, z którym rozmawiał Piotr Łoś.