Uroczystości rozpoczną się o 12.00 przy Pomniku Bohaterów Getta w Warszawie. Przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce Artur Hofman mówi, że zorganizowanie obchodów pod pomnikiem jest wielkim honorem. - Chcemy pamiętać i oddać cześć poległym. Uroczystość rozpocznie się od odśpiewania hymnu bojowników getta w języku jidisz, który zaczyna się od słów "Nie mów nigdy, że idziesz ostatnią drogą" - dodaje.

Po uroczystości przy Pomniku Bohaterów Getta uczestnicy uroczystości przejdą w hołdzie powstańcom szlakiem najważniejszych miejsc getta warszawskiego i złożą kwiaty w miejscach pamięci. Trasa będzie wiodła przez pomnik Żegoty, pomnik Szmula Zygielbojma, bunkier Anielewicza, Umschlagplatz, tablicę Pawła Frenkla i enklawę getta przy ul. Siennej. Jak podkreśla Artur Hofman, uczestnicy marszu upamiętnią wszystkich bojowników getta, walczących w Żydowskim Związku Wojskowym i Żydowskiej Organizacji Bojowej.

Obchody zakończą się wieczorem w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Stowarzyszenie Żydów Kombatantów wręczy działaczom na rzecz pamięci polsko-żydowskiej honorowe medale "Powstania w Getcie Warszawskim". W muzeum prof. dr. hab. Ireneusz Krzemiński wygłosi wykład "Polacy, Żydzi i druga wojna światowa. 74 rocznica powstania w Getcie Warszawskim". Chór Dziecięcy Miasta Łodzi zaśpiewa utwory kompozytorów żydowskich.

W Warszawie i kilku innych miastach od rana wolontariusze rozdają żonkile - symbol pamięci o powstaniu w getcie warszawskim.

Żydowska dzielnica mieszkaniowa

Na podstawie rozporządzeń władz niemieckich, w październiku 1940 roku utworzono żydowską dzielnicę mieszkaniową. W otoczonym murem getcie warszawskim zamieszkało ponad 400 tys. Żydów. Wielu z nich zostało do Warszawy przesiedlonych z podwarszawskich miejscowości oraz z okupowanych przez Niemców miast europejskich. Każdego dnia na ulicach getta umierały dziesiątki osób, najczęściej z głodu i chorób. Tragiczną kulminacją tych wydarzeń były masowe wywózki Żydów z getta warszawskiego do obozu zagłady w Treblince latem 1942 roku. Zginęło wówczas blisko 300 tys. Żydów.



W getcie pozostało ok. 60 tys. osób, które władze niemieckie wykorzystywały do pracy w warsztatach produkcyjnych. Niektórzy postanowili stawić zbrojny opór okupantowi. Zrzeszeni w dwóch konspiracyjnych organizacjach – Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz Żydowskim Związku Wojskowym – podjęli walkę z niemieckimi oddziałami, gdy te ponownie wkroczyły do getta. W wyniku heroicznych zmagań z wielokrotnie liczniejszym wrogiem, zginęło blisko 13 tysięcy Żydów, pozostałe około 50 tysięcy  wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Teren getta został zrównany z ziemią.

Kara za pomoc

Uciekinierom z getta wsparcia udzielały polskie organizacje podziemne i warszawiacy w ramach Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Symbolem tej pomocy jest postać Ireny Sendlerowej, nazwanej „Matką Dzieci Holocaustu”, która uratowała  z warszawskiego getta około 2500 żydowskich dzieci. Należy przy tym pamiętać, że udzielenie jakiejkolwiek pomocy Żydom karane było przez władze niemieckie śmiercią nie tylko pomagającego, ale i całej jego rodziny.

Zgromadzone w zbiorach Archiwum Państwowego w Warszawie zdjęcia ukazują proces budowy muru okalającego przyszły obszar getta, przeprowadzkę mieszańców, handel, życie codzienne, dokumentują architektoniczny wygląd dzielnicy, która po powstaniu w getcie przestała istnieć. Zobacz więcej zdjęć.

Źródło:

Archwium Państwowe w Warszawie

Autor:

RDC

Galeria