– „Konstytucja 3 Maja” autorstwa Jana Matejki to niejako autorska wizja jej uchwalania. Widzimy tam plac przed dzisiejszą Archikatedrą św. Jana Chrzciciela, a z tyłu Plac Zamkowy. Mamy więc bardzo konkretne miejsce w przestrzeni i tylko to się historycznie zgadza. Reszta to wizja Jana Matejki – mówił w „Wieczorze RDC” dr Radosław Lolo – Dziekan Wydziału Historii Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku.
Jak tłumaczył gość RDC, Matejko malował to płótno dość długo. – Wcześniej powstał szkic. Jest też trzeci obraz Matejki o tej samej nazwie, namalowany do dużego cyklu Historia Polski. Tych płócien mamy więc kilka – zauważył dr Radosław Lolo.
Dodał, że centralną postacią jest osoba niesiona na rękach. – 90 procent Polaków ciągle myśli, że przedstawiony tak został król. To natomiast marszałek Stanisław Małachowski, jeden z twórców Sejmu Wielkiego. Za nim niesiona jest druga postać. To Kazimierz Nestor Sapieha, w którego matce kochał się w młodości Stanisław August Poniatowski. Dzięki temu Sapieha – w wieku 16 lat – został generałem artylerii litewskiej – zauważył.
Przypomniał, że kiedy Małachowski konfederował Sejm w Koronie, to marszałkiem konfederacji na Litwie został właśnie Kazimierz Nestor Sapieha. – To druga osoba uważana za twórcę Konstytucji 3 Maja. Nie król jest niesiony na rękach, tylko marszałkowie konfederacji koronnej i litewskiej. Stanisław August Poniatowski stoi po lewej stronie, dokładnie przed wejściem do katedry – powiedział w „Wieczorze RDC” dr Radosław Lolo – Dziekan Wydziału Historii Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku.
