Murowana bazylika katedralna w Płocku została wzniesiona w latach 1130-1144, z inicjatywy biskupa płockiego Aleksandra z Malonne. Przez kolejne stulecia płockiej katedry nie ominęły pożary, rabunki i zniszczenia spowodowane napadami Prusów i Litwinów. Budowla była wielokrotnie odbudowywana, co zmieniało jej wygląd. Obecnie dominują dwa style - gotyk i renesans. W 1903 r. zakończył się gruntowny remont obiektu, ponieważ na murach pojawiły się rysy w wyniku ruchów tektonicznych i podmywania przez wody gruntowe. Rekonsekracji bazyliki po remoncie dokonał w 1903 roku biskup płocki Jerzy Szembek. W 1910 r. papież Pius X wyniósł ją do godności bazyliki mniejszej.

W latach 1904-1914 i w okresie międzywojennym polichromię we wnętrzu świątyni wykonał prof. Władysław Drapiewski, wraz ze współpracownikami. Podczas II wojny światowej bazylika została zbombardowana, a wojska niemieckie zamieniły ją w stajnię i składnicę zboża, zrabowano też dzwony i kosztowności, zniszczono ołtarze. W 1947 r. rozpoczęła się rekonstrukcja kościoła. Obecnie bazylika katedralna płocka jest zaliczana do zabytków architektonicznych I klasy, czyli reprezentacyjnych w skali krajowej.