- Jego wkład w odzyskanie niepodległości, historię pierwszych lat II Rzeczpospolitej, ale i Polskiej Partii Socjalistycznej jest znaczny - zaznacza dr Mikołaj Mirowski z Muzeum Historii Polski. - Będziemy rozmawiać o miejscu Moraczewskiego w polskiej historii, polskiej pamięci - dodaje.

"Prawa ręka" Piłsudskiego

Postać polityka przybliżać będą prof. Andrzej Friszke oraz historycy Uniwersytetu Łódzkiego - prof. Przemysław Waingertner oraz dr Ilona Florczak, która opracowała tom wspomnień Moraczewskiego. To postać barwna - przez pewien czas "prawa ręka" Józefa Piłsudskiego.

- Krąży taka historia, że Józef Piłsudski posługując się paszportem Moraczewskiego wyjechał do Japonii, by tam rozmawiać o wojnie z Rosją - opowiada Mirowski.

Dekalog pracy

Organizował zbiórki pieniędzy na polskie wojsko i współtworzył oddziały strzeleckie. Służył w I Brygadzie Legionów w stopniu porucznika. Gdy Piłsudski trafił do Magdeburga, odpowiedzialność w zasadzie za całą kwestię działań niepodległościowych i konspiracyjnych przejął właśnie Moraczewski. Między innymi dzięki temu, marszałek zdecydował, że to właśnie on 17 listopada 1918 roku stanie na czele nowego, ogólnopolskiego rządu.

- Trwał bardzo krótko, bo tylko do 16 stycznia 1919, ale przeprowadził kluczowe reformy społeczne - zaznacza dr Mikołaj Mirowski. - Powszechne prawo wyborcze obejmujące kobiety, ośmiogodzinny dzień pracy, legalność działalności związkow zawowodych, łącznie z prawem do strajku - wymienia ekspert.

Moraczewskiego ostatecznie zastąpił Ignacy Jan Paderewski, ale ten pierwszy jeszcze raz miał przysłużyć się Piłsudskiemu. I to w kluczowym dla historii momencie. - Miał swój udział w przygotowaniu zamachu majowego. Jak się okazało bardzo ważnego strajku - zaznacza naukowiec. - Wojska wierne rządowi nie mogły dotrzeć do Warszawy, gdzie toczyły się walki. To ułatwiło Piłsudskiemu przejęcie władzy - mówi.

Debata historyków na temat postaci Jędrzeja Moraczewskiego odbyła się w Domu Spotkań z Historią w Warszawie.

Posłuchaj:

Rody i Rodziny Mazowsza: Moraczewscy z Sulejówka