RDC DLA UKRAINY. MASZ PYTANIE? NAPISZ: UKRAINA@RDC.PL

W czwartek 24 lutego Rosja zaatakowała Ukrainę, niszcząc obiekty infrastruktury wojskowej oraz budynki mieszkalne w różnych częściach kraju. Na Ukrainie wprowadzono stan wojenny i ogłoszono powszechną mobilizację. Tysiące obywateli Ukrainy, uciekając przed wojną, przekracza granicę z Polską. Radio dla Ciebie przygotowała zestaw najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi. Na adres ukraina@rdc.pl można również przesyłać pytania do naszych ekspertów.

ODPOWIADAMY NA PYTANIA NASZYCH SŁUCHACZY

Czy obywatele Ukrainy, którzy wjechali do Polski przed wybuchem wojny i mają tylko paszport biometryczny, mogą legalnie tutaj pozostać?

- Tak - odpowiada rzecznik Urzędu do spraw Cudzoziemców mówi Jakub Dudziak. - Jeżeli obywatel Ukrainy przyjechał do Polski z Ukrainy przed 24 lutego na podstawie ruchu bezwizowego, okres jego legalnego pobytu jest uznawany przez osiemnaście miesięcy - wyjaśnia.

Takie sytuacje reguluje specustawa.

Co w przypadku, gdy osoba niepełnoletnia przekracza granicę? Czy powinna zostać gdzieś zgłoszona?

- Zgodnie z ustawą, gdy przekracza samodzielnie, trzeba to zgłosić do sądu rodzinnego, który wyznaczy opiekuna - mówi nam przedstawiciel Biura Rzecznika Praw Dziecka. - Taki opiekun ma sprawować pieczę nad dzieckiem i nad jego majątkiem. Będzie też upoważniony do jego reprezentowania. Jeśli osoba niepełnoletnia przekracza granicę w towarzystwie krewnych, sąd powinien ustanowić opiekuna przede wszystkim spośród krewnych, powinowatych lub innych osób dających rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna - wyjaśnia.

- Wniosek może złożyć opiekun dziecka, ale też Straż Graniczna, samorząd, prokuratura, policja czy organizacja pomagająca cudzoziemcom - dodaje Biuro. - Sąd, który będzie rozstrzygał złożony wniosek o przyznanie opieki tymczasowej, może przesłuchać kandydata na opiekuna oraz osobę sprawującą faktyczną pieczę nad małoletnim oraz samo dziecko, pod warunkiem, że jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwolą, i uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenie - wyjaśnia.

Sąd na rozpatrzenie wniosku ma 3 dni.

Czy matka z 2-letnim dzieckiem, która przekroczyła granicę bez paszportów zagranicznych, musi w ciągu 15 dni zgłosić się do konsulatu i wyrobić takie dokumenty?

- Nie ma takiej potrzeby - odpowiada rzecznik mazowieckiego urzędu Jakub Dudziak. - Wszystkie osoby uciekające z Ukrainy i szukające schronienia w Polsce nie muszą obawiać się o legalność swojego pobytu. W najbliższych dniach nie ma potrzeby składania żadnych wniosków, czy to w Urzędzie ds. Cudzoziemców, urzędach wojewódzkich, czy placówkach straży granicznej. Nie trzeba się na ten moment martwić o żadne formalności - wyjaśnia.

Rzecznik zaznacza jednak, że aby wyrobić dokumenty wydawane przez władze ukraińskie, czyli paszport, trzeba kontaktować się z ambasadą Ukrainy w Polsce.

Jak można przedłużyć wizę krajową w Polsce dla Ukraińca?

Zgodnie z informacją Urzędu ds. Cudzoziemców obecnie nie trzeba załatwiać żadnych formalności w celu przedłużenia wizy, która traci ważność lub w ostatnim czasie utraciła ważność. Pobyt z automatu staje się legalny, bez przeszkód można także podjąć lub kontynuować pracę.

Jak można uzyskać status uchodźcy i jak długo można przebywać w Polsce?

W momencie przekroczenia polsko-ukraińskiej granicy w związku z wojną w Ukrainie każdy uchodźca otrzymuje potwierdzenie przekroczenia granicy po 24 lutego. Na razie - poza tym - nie są potrzebne żadne inne formalności.

- Na razie nie trzeba składać żadnych dokumentów - odpowiada rzecznik mazowieckiego oddziału Urzędu do Spraw Cudzoziemców Jakub Dudziak. - W najbliższych dniach nie zgłaszać się do żadnych urzędów i nie składać żadnych wniosków. Najlepiej śledzić informacje, które są przekazywane na stronie ua.gov.pl. Najważniejsze to, że teraz nie trzeba martwić się o legalny pobyt - wyjaśnia.

Wystarczy więc przyjechać do Polski - pobyt będzie legalny. Co więcej, dopóki sytuacja się nie uspokoi, na razie nie będzie żadnych limitów czasowych dotyczących przebywania w Polsce.

Czy pracownik z Ukrainy, posiadający jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, który właśnie sprowadził swoją rodzinę nieposiadającą żadnych dokumentów, może złożyć wniosek o 500+ na dzieci?

- Obecne unormowania prawne uprawniają osoby przybywające na terytorium Polski do wystąpienia o 500+ wyłącznie wtedy, kiedy przebywają oni na pobyt stały. Jednakże projekty prawa, które jest obecnie procedowane przez Sejm, mają wprowadzać unormowania, które pozwolą na to, aby dla wszystkich osób, które uciekają przed konfliktem zbrojnym w Ukrainie, świadczenie 500+ zostało przyznane. Dlatego najrozsądniej byłoby zaczekać jeszcze kilka dni, ponieważ te przepisy zostaną na dniach uchwalone i to będzie pozwalało na wystąpienie o świadczenie 500+ i szereg innych świadczeń - odpowiada mecenas Mikołaj Wachowicz.

Co mają zrobić i jaki jest status Ukraińców, których wojna zastała poza granicami ich kraju i stamtąd przyjechali do Polski?

- Jeżeli osoby, obywatele Ukrainy, którzy przebywali poza terytorium w czasie, kiedy wybuchła wojna, przyjeżdżają do Polski inną drogą, niż poprzez przekroczenie granicy Ukraina-Polska, jak najbardziej mogą ubiegać się o uzyskanie statusu uchodźcy, przy czym ta droga może nie tyle będzie bardziej skomplikowana, co o tyle dłuższa, że powinny wystąpić ze stosownym wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej do szefa urzędu ds. cudzoziemców - tłumaczy mecenas Mikołaj Wachowicz.

Gdzie uchodźca z Ukrainy, który ma paszport ukraiński bez daty ważności i zaświadczenie od Straży Granicznej ma złożyć wniosek, by zacząć szybko pracę?

- Pomoże tutaj uchwalona specustawa - mówi adwokat Paula Miszczak. - Na mocy wspomnianej specustawy osoba taka może zwrócić się do dowolnego organu wykonawczego gminy o nadanie numeru PESEL, co będzie się wiązało z możliwością podjęcia legalnej pracy. Ważne jest jednak w tym momencie, aby uzbroić się jednak w cierpliwość, bo są to świeże uregulowania prawne, w związku z czym urzędy potrzebują odrobiny czasu na wdrożenie procedur - wyjaśnia.

Czy dziecko z Ukrainy musi mieć paszport biometryczny, jeśli chce wyjechać z Polski za granicę? Dziecko posiada akt urodzenia, ale nie ma zgody ojca, który został w Ukrainie.

- Paszport nie jest konieczny do przekraczania granic wewnątrz strefy Schengen – tłumaczy adwokat Mikołaj Wachowicz. - Odradzam paszport. Wystarczająca powinna być karta pobytu tymczasowego. Ona też uprawnia do przekraczania granicy. I tu mamy wtedy ustawę o pomocy Ukraińcom, ona zastępuje dowód i działają te same zasady, które dotyczą nas i dowodu osobistego - wyjaśnia.

Jeśli obywatel Ukrainy chce wyjechać poza strefę Schengen, będzie musiał przejść dłuższą procedurę.

- Jest szereg przepisów międzynarodowych, które pozwolą na to, żeby wyrobić ten paszport bez zgody ojca. Polski Sąd Rodzinny może wydać zgodę na wyrobienie takiego paszportu, ale to nie tu jest problem. Problem jest w tym, że to nie Polska wydaje ten paszport, tylko Ukraina - dodaje.

Aby otrzymać paszport, należy zgłosić się z wnioskiem do konsulatu Ukrainy. Takie jednostki znajdują się w Warszawie, Krakowie, Gdańsku i Lublinie.

Gdzie w Warszawie funkcjonują punkty dla uchodźców?

Osoby uciekające z Ukrainy mogą zgłosić się do punktu recepcyjnego. W warszawie znajduje się on w hali Torwar. Uchodźcy otrzymują tam posiłek, mają zapewnioną podstawową opiekę, pomoc medyczną nocleg oraz informacje na temat pobytu w Polsce.

Zapleczem dla punktu recepcyjnego jest Centrum Targowo Kongresowe Global Expo przy Modlińskiej oraz centrum targowe w podwarszawsim Nadarzynie. To obecnie największy punkt w Polsce, który przyjmuje uchodźców. Jest tam też apteka, w której mogą być realizowane recepty wystawione przez dyżurujących lekarzy.

Z Torwaru, Global Expo czy z hal PTAK EXPO z Nadarzyna uchodźcy są przemieszczani do docelowych miejsc pobytu. Na trzech warszawskich dworcach: Zachodnim, Wschodnim i Centralnym działają z kolei punkty informacyjne. Jest tam udzielana podstawowa pomoc w zakresie przewozu, zakwaterowania czy legalności pobytu.

ODPOWIEDZI NA POZOSTAŁE PYTANIA

Gdzie można przekroczyć granicę ukraińsko-polską?

Drogowe przejścia graniczne z Ukrainą znajdują się w Dorohusku, Hrebennem, Zosinie, Dołhobyczowie, Korczowej, Medyce, Budomierzu oraz w Krościenku. Infolinia straży granicznej dotycząca przekraczania granicy pod numerem: +48 82 568 51 19.

Czy można przekroczyć granicę pieszo?

Tak. W dniu 25 lutego br. Komendant Główny Straży Granicznej podjął decyzję o wprowadzeniu odprawy podróżnych w ruchu pieszym na wszystkich drogowych przejściach granicznych z Ukrainą.

Czy przez granicę można przewieźć/przenieść zwierzęta?

Jeśli podróżujesz ze zwierzętami – psy, koty, fretki muszą mieć mikrochip i szczepienie, pozostałe (gryzonie, króliki, płazy, gady, ozdobne zwierzęta wodne, bezkręgowce) bez ograniczeń, ale decyzję podejmie podczas przekraczania granicy Krajowa Administracja Skarbowa.

Gdzie udać się bezpośrednio po przekroczeniu granicy z Polską?

Istnieją specjalne punkty recepcyjne przy granicy polsko-ukraińskiej. Adresy tych punktów wymienione są w ulotkach, które otrzymuje każda osoba przekraczająca granicę. Jest w nich także numer specjalnej infolinii (+48 47 721 75 75) oraz adres strony internetowej (www.ua.gov.pl) przygotowanych przez Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Pomoc dla obywateli Ukrainy opisano na tej stronie w czterech językach: ukraińskim, rosyjskim, polskim i angielskim. „Jeżeli uciekasz przed konfliktem zbrojnym na Ukrainie, zostaniesz wpuszczony do Polski” – to pierwsza wiadomość skierowana do uchodźców z tego kraju.

Gdzie szukać zakwaterowania?

Jeżeli po przekroczeniu granicy nie ma się zapewnionego miejsca pobytu w Polsce, należy udać się do najbliższego punktu recepcyjnego (patrz wyżej). Ich adresy są również na stronie – razem z linkiem, dzięki któremu ich lokalizacja wyświetla się w Google Maps.

„W punkcie recepcyjnym otrzymasz więcej informacji na temat pobytu w Polsce, zapewnimy Ci tymczasowe zakwaterowanie w Polsce, otrzymasz ciepły posiłek, napój, podstawową opiekę medyczną oraz miejsce na odpoczynek” – przekazuje Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Uwaga: rejestracja w punkcie recepcyjnym nie jest obowiązkowa.

Jakie dokumenty należy mieć przy sobie podczas przekroczenia granicy z Polską?

Obywatel Ukrainy do Polski może wjechać na podstawie: paszportu w ramach ruchu bezwizowego, wizy krajowej lub wizy Schengen wydanej przez polski organ, wizy lub dokumentu pobytowego wydanych przez inne państwo Schengen, posiadanego zezwolenia na pobyt, a także na podstawie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego na polskim przejściu granicznym lub zgody komendanta Straży Granicznej.

Jak długo można przebywać legalnie na terenie Polski na podstawie wymaganych dokumentów?

Legalny pobyt obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski na podstawie paszportu lub dokumentu wydanego przez inne państwo Schengen, trwa 90 dni. W przypadku wizy wydanej przez polski organ taki pobyt jest legalny zgodnie z terminem jej ważności i okresem pobytu, który w niej wskazano.

Obywatele Ukrainy przebywający w Polsce nie muszą wyjeżdżać z kraju w przypadku utraty ważności dokumentów pobytowych. Oni także nie muszą obawiać się o legalność swojego dalszego pobytu.

„Jeśli zechcesz przedłużyć swój legalny pobyt, możesz przed jego upływem złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub w razie spełnienia przesłanek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały. Takie wnioski składa się w urzędzie wojewódzkim, właściwym ze względu na miejsce pobytu. Szczegóły znajdują się na naszej stronie internetowej: www.gov.pl/udsc, zakładki: załatw sprawę, cudzoziemcy, obywatele państw trzecich” – tłumaczy Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Kwarantanna po przekroczeniu granicy

Od 25 lutego wszystkie osoby przekraczające odcinek granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainą są zwolnione z obowiązku odbycia kwarantanny w związku pandemią COVID-19.

Czy po przekroczeniu granicy można kierować się dalej na zachód, bez wizy?

Po przekroczeniu granicy Polski, jeśli chcesz udać się do innego kraju, powinieneś skonsultować się z ambasadą tego kraju.

Jak sprowadzić rodzinę do Polski?

Wszystkie potrzebne informacje znajdują tutaj: https://www.gov.pl/web/udsc/chce-przedluzyc-swoj-pobyt-w-polsce.

Czy obecnie obywatele Ukrainy będący w wieku poborowym mogą dostać się do Polski?

Z naszych informacji wynika, że mężczyźni w wieku poborowym 18-60 lat nie są przepuszczani przez granicę Ukrainy. W indywidualnych przypadkach decyzję podejmuje ukraińska straż graniczna.

Opieka medyczna

W sprawie transportu medycznego należy skontaktować się z Ministerstwem Zdrowia Ukrainy. Po przekroczeniu granicy Polska zapewnia opiekę medyczną i pomoc fundacji charytatywnych.

Jak uzyskać wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej?

Nie musisz składać wniosku, aby dalej legalnie przebywać w Polsce.

PomagamUkrainie.gov.pl - formularz pomocowy

Osoby szukające pomocy mogą skorzystać z formularza uruchomionego przez polski rząd. Na PomagamUkrainie.gov.pl można otrzymać pomoc lub uzyskasz niezbędne informacje.

WAŻNE NUMERY TELEFONÓW: