Roman Dmowski zmarł 2 stycznia 1939 roku. Współtwórca niepodległości Polski, uważany jest za jednego z najwybitniejszych, a zarazem najbardziej kontrowersyjnych polityków w naszej najnowszej historii. Był współzałożycielem i głównym ideologiem Narodowej Demokracji. Miał inną od Józefa Piłsudskiego wizję odradzającej się w 1918 roku Polski, odegrał jednak wielką rolę w tworzeniu II Rzeczpospolitej.

Wyjazd na Zachód

Gdy wybuchła wojna I wojna światowa wyjechał na Zachód. Tam, jako prezes Komitetu Narodowego uznanego przez Ententę - koalicję państw walczących z Niemcami - za oficjalnego reprezentanta Polski, intensywnie angażował się w działalność na rzecz odzyskania przez nasz kraj niepodległości. Doprowadził między innymi do utworzenia we Francji Armii Polskiej, która stała się zalążkiem przyszłych sił zbrojnych II RP. Razem z Ignacym Paderewskim odegrał znaczącą rolę w pozyskiwaniu dla sprawy polskiej poparcia rządów Francji, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Przewodniczył polskiej delegacji na konferencji pokojowej w 1919 roku, na której podpisano traktat wersalski, uznający prawo Polaków do niepodległego państwa.

Choć jego wizja wolnej Polski była inna od wizji Józefa Piłsudskiego, obaj politycy współpracowali ze sobą. Józef Piłsudski - po wprowadzeniu do Komitetu Narodowego swoich ludzi - uznawał go za reprezentanta kraju na Zachodzie. Roman Dmowski ostrzegał swoich stronników w kraju przed działaniem na szkodę warszawskiego ośrodka władzy.