- Tłok, że coś strasznego. Nikt nie ma przestrzeni życiowej dla siebie - ani pacjenci, ani personel. Największa liczba to osiem osób w jednej sali, jak to psychopaci - są agresywni. Nie mogę przyjąć kolejnego pacjenta - mówi nam Ryszard Wardeński, dyrektor ośrodka w Gostyninie.

Sytuacja osadzonych jest niebezpieczna - komentuje w rozmowie z RDC Ewa Dawidziuk z Biura Rzecznika Prawo Obywatelskich. - Dyrektor podjął tak drastyczne działania w postaci odmowy przyjmowania pacjentów, bo to jest swego rodzaju jego krzyk rozpaczy wobec sytuacji, która nie zmienia się od lat. Rzecznik Praw Obywatelskich skierował ponad 60 wystąpień generalnych do ministra sprawiedliwości i ministra zdrowia - dodaje.

- Nie może być tak, że następuje przepychanka między resortami. Musi dojść do porumienienia w sprawie tego, kto odpowiada za nowelizację ustawy (...) To nie jest jedynie kwestia poprawy warunków bytowych, uruchomienia kolejnego budynku - problemem trzeba zająć się systemowo, bo obecna ustawa zawiera ogrom luk prawnych - zaznacza Dawidziuk. Chodzi o ustawę z listopada 2013 roku o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi.

Czekamy na komentarz obu resortów.

Protest osadzonych

Na złą sytuację w ośrodku w Gostyninie wskazywali sami pacjenci. Na przełomie stycznia i lutego tego roku zorganizowali protest głodowy. Jak podkreślali, nie godzą się m.in. na bezterminową w praktyce izolację, na pozorną resocjalizację oraz na życie w warunkach, które uważają za gorsze niż panujące w więzieniu. Poprzednią głodówkę przeprowadzili w czerwcu ubiegłego roku. W obu akcjach uczestniczyło ponad 30 osób.

W ośrodku przebywają osoby, które zostały uznane przez sąd za szczególnie niebezpieczne, a które odbyły już karę pozbawienia wolności. Pierwszy do placówki w Gostyninie trafił Mariusz T., skazany w 1989 roku za zabójstwo czterech chłopców na karę śmierci, zamienioną potem na mocy amnestii na 25 lat więzienia. Na początku 2014 roku zakończył on odbywanie kary. Od września 2019 r. przebywa w jednym z zakładów karnych, gdzie z kolei odbywa karę 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za posiadanie pornografii dziecięcej w latach 2006-2014, gdy odbywał on pierwszy wyrok w placówce penitencjarnej w Strzelcach Opolskich. Chodzi o wyrok, jaki w lipcu 2015 r. wydał Sąd Rejonowy w Gostyninie.

Nowa siedziba

W 2017 roku powstał projekt utworzenia osobnej siedziby ośrodka. Tym samym jego działalność miała zostać oddzielona od Regionalnego Ośrodka Psychiatrii Sądowej. Uruchomienie placówki planowano wstępnie na 2019 rok.

W lipcu ubiegłego roku ministerstwo zdrowia informowało, że z uwagi na znaczne przekroczenia liczby osób umieszczanych w ośrodku w Gostyninie konieczne jest wskazanie innego zakładu psychiatrycznego, w którym będzie wykonywana obserwacja. Resort skierował do konsultacji publicznych projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie wskazania zakładu psychiatrycznego wykonującego obserwację orzeczoną przez sąd. Projekt przygotowano w porozumieniu z Ministerstwem Sprawiedliwości. Jak podawano, nowym zakładem wykonującym obserwację orzeczoną przez sąd będzie Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych im. St. Kryzana w Starogardzie Gdańskim.

W sierpniu 2020 roku resort zdrowia przekazał, że planowane są prace przygotowawcze do rozbudowy Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie - inwestycja miałaby zostać zrealizowana do 2023 r. W związku z tym do resortu sprawiedliwości skierowano wówczas projekt zmian legislacyjnych. Na początku lutego tego roku, ministerstwo zdrowia poinformowało zaś o podjęciu działań, dotyczących rozpoczęcia budowy nowej siedziby ośrodka.