Przykładowi świadkowie historii to: Mieczysław Kurek, łagiernik, syn legionisty i żołnierza wojny polsko-bolszewickiej zamordowanego w 1940 r. przez sowietów, Chava Nissimov, pisarka uratowana z Holokaustu jako mała dziewczynka, Zofia Majewska, świadek Rzezi Woli, więźniarka obozu koncentracyjnego Auschwitz oraz Bergen-Belsen, Jadwiga Gawrych, perkusistka, córka polskiego leśnika zamordowanego przez Niemców za ratowanie Żydów, Joanna Duda-Gwiazda, inżynier budownictwa okrętowego, współtwórca Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i NSZZ „Solidarność”, Andrzej Kołodziej, organizator strajków w Sierpniu ‘80 na Wybrzeżu, wiceprzewodniczący NSZZ „Solidarność” i „Solidarności Walczącej”, świadkowie historii publicznie znani i nieznani, wojskowi i sanitariuszki, żołnierze i oficerowie, ratujący i uratowani, robotnicy i artyści, przywódcy opozycji antykomunistycznej i anonimowi dotychczas drukarze.

Wyjątkowość historii mówionej

Historię mówioną nauka definiuje, jako metodę badawczą, w ramach której dokonuje się nagrań relacji świadków historii, a następnie je archiwizuje, analizuje merytorycznie i interpretuje. Metoda ta, przez unikatowe poznawanie życia jednostki, pozwala dużo lepiej rozumieć historyczne i społeczne losy narodu. Dzięki niej można dostrzec wpływ wielkich wydarzeń na pojedynczego człowieka. Uzyskujemy przez to szczególne spojrzenie w przeszłość, takie jakiego nie dadzą encyklopedie i podręczniki. W relacjach Świadków uchwycony bowiem jest autentyzm i emocje, których nigdy nie odda tekst pisany.

Historia mówiona od wielu lat jest obecna w Instytucie Pamięci Narodowej. W 2006 r. – dzięki inicjatywie ówczesnego Prezesa IPN śp. Janusza Kurtyki – został powołany specjalny zespół zajmujący się nagrywaniem relacji świadków historii. W projekt ten zaangażowano również niemal wszystkie Oddziały IPN w całej Polsce. Dzięki temu Instytut dysponuje dzisiaj relacjami kilku tysięcy Świadków. Nagrania te były tworzone na przestrzeni kilkunastu lat i mimo różnej jakości technicznej stanowią niezwykle cenny zbiór, którego zasoby będą sukcesywnie udostępniane.

Powszechny dostęp do archiwów IPN

Portal opowiedziane.ipn.gov.pl jest narzędziem, które pozwala na zapoznanie się z archiwalnym zasobem IPN w zakresie historii mówionej. Dzięki temu serwisowi można spojrzeć w przeszłość oczami bardzo wielu osób. Wspomnienia, które przekazali Świadkowie, dotykają najważniejszych zagadnień polskiej historii, jak II wojna światowa, wywózki Polaków na wschód ZSRS, Zbrodnia Katyńska, ratowanie Żydów przez Polaków w czasie Holocaustu, Rzeź Wołyńska, Powstanie Warszawskie czy opozycja w PRL oraz szeregu innych wydarzeń.

Dla wielu badaczy z różnych dziedzin, historia mówiona jest ważnym materiałem poznawczym i narzędziem w codziennej pracy naukowej. Mogą do niej sięgać również nauczyciele, uczniowie, pasjonaci historii, a nawet filmowcy. Notacje nagrane przez IPN były fundamentem powstawania filmów dokumentalnych w IPN, takich jak „Zapora” czy „Fort”. Wspomnienia, jeśli tylko są właściwie utrwalone, pozwalają budować obraz przeszłości i stają się niezwykle cennym nośnikiem wiedzy o tym co minęło. Są wehikułem czasu, który może nas przenieść w dowolny etap dziejów i miejsce.

Źródło:

informacja prasowa

Autor:

FP