Z archiwum RDC

Z archiwum RDC: Śmigus Dyngus

  • Jerzy Piórek

  • 02.04.2018
  • 54 min 01 s

Krótki opis odcinka

Śmigus-Dyngus to tradycyjny zwyczaj związany z Poniedziałkiem Wielkanocnym polegający głównie na wzajemnym oblewaniu się wodą. Początkowo były to dwa odrębne obrzędy. Dyngus ma pogańskie korzenie. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z roku 1420 i jest nią kościelny zakaz „zwyczaju pogańskiego co się zwie dyngus”. Zabrania on napastowania o jaja i inne podarki  oraz ciągania do wody. Aż dziw bierze, że zwyczaj ten przetrwał do naszych czasów. „Pozwólcie nam państwo swój dom rozweselić, a nam wesołym być" - tymi słowami witali domowników „włóczebnicy”, którzy na Podlasiu chodzili z konopielką. W północnych regionach Polski znany był suchy, albo zielony śmigus, który polegał na dotykaniu lub uderzaniu zieloną gałązką wierzbową. Natomiast dyngus  to chodzenie chłopców z kurkiem dyngusowym. Chłopcy po otrzymaniu wykupu, najczęściej w postaci jaj, szli do następnej chałupy. Na wsi podczas dyngusu nie żałowano dziewczynom wody. Schwytane dziewczyny i młode mężatki pławiono często w rzekach lub sadzawkach. W tradycyjnej ludowej obrzędowości   zieleń wierzbowych gałązek jak i woda oznaczały wiosenne przebudzenie przyrody, nadzieję na dobry urodzaj i szczęśliwe zamążpójście. Świąteczny poniedziałek wieńczy święta wielkanocne, po których na wsi  rozpoczyna się czas wiosennych prac w polu i zagrodzie. O tradycjach związanych z  tymi świętami  opowiedzą Zofia Warych z Myszyńca i Witold Kuczyński ze wsi Czarnia – to Kurpiowska Puszcza Zielona, Stefania Seroka z  Obrytego – to Kurpiowska Puszcza Biała, Dorota Morawiecka z Jońca nad Wkrą, Ewa Mitowska ze Sterdyni i Małgorzata Dąbrowska z Hołowienek na Podlasiu oraz Marianna Rokicka i jej koleżanki z Rudzienka, wsi leżącej w regionie kołbielskim. Usłyszymy również wiosenne melodie grane na fujarce przez Jana Trzpila ze wsi Mierżączka pod Garwolinem oraz przyśpiewki dyngusowe w wykonaniu jego kapeli.

Opis odcinka

Śmigus-Dyngus to tradycyjny zwyczaj związany z Poniedziałkiem Wielkanocnym polegający głównie na wzajemnym oblewaniu się wodą. Początkowo były to dwa odrębne obrzędy. Dyngus ma pogańskie korzenie. Pierwsza wzmianka o nim pochodzz roku 1420 i jest nią kościelny zakaz „zwyczaju pogańskiego co się zwie dyngus”. Zabrania on napastowania o jaja i inne podarki  oraz ciągania do wody. Aż dziw bierze, że zwyczaj ten przetrwał do naszych czasów. „Pozwólcie nam państwo swój dom rozweselić, a nam wesołym być" - tymi słowami witali domowników „włóczebnicy”, którzy na Podlasiu chodzili z konopielką. W północnych regionach Polski znany był suchy, albo zielony śmigus, który polegał na dotykaniu lub uderzaniu zieloną gałązką wierzbową. Natomiast dyngus  to chodzenie chłopców z kurkiem dyngusowym. Chłopcy po otrzymaniu wykupu, najczęściej w postaci jaj, szli do następnej chałupy. Na wsi podczas dyngusu nie żałowano dziewczynom wody. Schwytane dziewczyny i młode mężatki pławiono często w rzekach lub sadzawkach. W tradycyjnej ludowej obrzędowości   zieleń wierzbowych gałązek jak i woda oznaczały wiosenne przebudzenie przyrody, nadzieję na dobry urodzaj i szczęśliwe zamążpójście. Świąteczny poniedziałek wieńczy święta wielkanocne, po których na wsi  rozpoczyna się czas wiosennych prac w polu i zagrodzie. O tradycjach związanych z  tymi świętami  opowiedzą Zofia Warych z Myszyńca i Witold Kuczyński ze wsi Czarnia – to Kurpiowska PuszczZielona, Stefania Seroka z  Obrytego – to Kurpiowska Puszcza Biała, Dorota Morawiecka z Jońca nad Wkrą, Ewa Mitowska ze Sterdyni i Małgorzata Dąbrowska z Hołowienek na Podlasiu oraz Marianna Rokicka i jej koleżanki Rudzienka, wsi leżącej w regionie kołbielskim. Usłyszymy również wiosenne melodie grane na fujarce przez Jana Trzpila ze wsi Mierżączka pod Garwolinem oraprzyśpiewki dyngusowe w wykonaniu jego kapeli.

Kategorie:

OGÓLNY OPIS PODCASTU

Z archiwum RDC

Odcinki podcastu (408)

  • 24.03.2024

    • 24.03.2024

    • 12 min 41 s

  • 23.03.2024

    • 23.03.2024

    • 49 min 57 s

  • 16.03.2024, cz. II

    • 16.03.2024

    • 16 min 42 s

  • 16.03.2024, cz. I

    • 16.03.2024

    • 40 min 01 s

  • 09.03.2024 cz. II

    • 09.03.2024

    • 19 min 21 s

  • 09.03.2024 cz. I

    • 09.03.2024

    • 33 min 39 s

  • 01.03.2024 cz. II

    • 01.03.2024

    • 33 min 39 s

  • 01.03.2024 cz. I

    • 01.03.2024

    • 20 min 35 s

  • 24.02.2024, cz. II

    • 24.02.2024

    • 20 min 16 s

  • 24.02.2024, cz. I

    • 24.02.2024

    • 28 min 54 s

1
2
3
...
39
40
41