Wartość projektu, który będzie realizowany po uzyskaniu finansowania ze środków zewnętrznych, to ponad 19,3 mln zł – poinformowała PAP Beata Turek, kierownik działu etnograficznego sierpeckiego Muzeum Wsi Mazowieckiej.

Nowe obiekty

- W planowanej wsi zostaną zaprezentowane budynki wiejskie i zagrody, które przybliżą specyfikę krajobrazu mazowieckiej wsi przełomu XIX i XX wieku. W jej skład wejdą budynki o formach architektonicznych powszechnie spotykanych w rejonie Mazowsza Starego - zapowiedziała Turek.

Jak dodała, w ramach projektu na terenie sierpeckiego skansenu powstanie 37 nowych obiektów, co pozwoli m.in. „na szersze spojrzenie na problematykę osadnictwa i kultury dawnej wsi mazowieckiej”. „Wnętrza chałup będą wyposażone w taki sposób, aby umożliwić zwiedzającym bezpośredni wgląd w poszczególne miejsca w budynkach” – zaznaczyła.

Kierownik działu etnograficznego sierpeckiego Muzeum Wsi Mazowieckiej wyjaśniła, że wytypowane już do rekonstrukcji zagrody pochodzą z terenu Mazowsza północno–zachodniego, w tym z Kobylej Łąki, Bąków, Latonic, Felcyna, Woli Grąbieckiej i Trzepowa.

Wieś przydrożna najpopularniejsza

- Założenia projektu zawierają inne niż dotychczas prezentowane elementy architektury takie jak czworak, zagroda plebańska, czy organistówka - podkreśliła Turek, dodając, że jednym z obiektów, wśród zakwalifikowanych do przedsięwzięcia, jest np. czworak z Głowina.

Kierownik działu etnograficznego sierpeckiego muzeum zwróciła uwagę, że wieś rzędowa, która obecnie jest głównym elementem ekspozycji plenerowej tej placówki - wraz z dworem z Uniszek Zawadzkich, rekonstrukcją dworu z Bojanowa, kościołem z Drążdżewa, kaplicą z Dębska i kapliczkami przydrożnymi - nie była jedynym rozwiązaniem lokacyjnym wsi na terenie Mazowsza północno–zachodniego, a do najpopularniejszych należał właśnie typ wsi przydrożnej.

- Wsie przydrożne różniły się od wsi rzędowych przede wszystkim tym, że posiadały luźną, nieregularną zabudowę po obu stronach drogi. Często lokowanie wsi następowało przy rzekach - zaznaczyła Turek, dodając, iż planowane odtworzenie zabudowań w sierpeckim skansenie planowane jest podobnie, w zakolu rzeki Sierpienicy.

Badania sprzed ponad dekady

Jak zapowiedziała kierownik działu etnograficznego sierpeckiego Muzeum Wsi Mazowieckiej, projekt wsi przydrożnej obejmuje też budynki użyteczności publicznej, jak karczma czy kuźnia, a także rekonstrukcję kościoła św. Rozalii z parafii Szelkowo oraz małą architekturę sakralną.

Turek przypomniała, że założenia do projektu wsi przydrożnej zostały opracowane na podstawie badań terenowych prowadzonych w latach 2006-07 na terenie Mazowsza północno-zachodniego, a także dokumentacji archiwalnych Muzeum Wsi Mazowieckiej i Zakładu Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej – sekcji budownictwa ludowego.

- Po zakończeniu inwestycji i udostepnieniu obiektów, główny nacisk położony zostanie na wartość edukacyjną, która obecnie pełni prymarną funkcję w muzeach różnego typu - podkreśliła Turek. Oceniła przy tym, iż dzięki inwestycji „w pełniejszy sposób zostanie zaprezentowana różnorodność typów osiedli związanych z Mazowszem”.

Także zmiany społeczne

Jak poinformowała kierownik działu etnograficznego sierpeckiego Muzeum Wsi Mazowieckiej, scenariusz rozbudowanej ekspozycji sierpeckiego skansenu zakłada przybliżenie specyfiki nie tylko architektonicznej z przełomu XIX i XX wieku, ale także zmian społeczno–kulturowych wsi polskiej w tym przedziale czasowym na przykładzie Mazowsza północno–zachodniego.

- Aranżacje ukazywać będą zróżnicowanie ekonomiczne ludności wiejskiej, warsztaty wiejskich rzemieślników, a także otworzą inną przestrzeń ekspozycyjną, nastawioną na odbiorcę jako uczestnika żywej tradycji. Wybrane zagrody mają być zaadoptowane jako przestrzeń nie tylko ekspozycyjna, ale także warsztatowo–edukacyjna - dodała Turek.

Według niej, planowana do odtworzenia architektura ukazywać będzie też różnorodne rozwiązania konstrukcyjne z zastosowaniem różnych materiałów budowlanych, jak drewno, kamień czy glina. - Uważamy, że jako Muzeum Wsi Mazowieckiej mamy w obowiązku zachować relikty przeszłości naszego regionu by przekazać je następnym pokoleniom - zaznaczyła m.in. kierownik działu etnograficznego sierpeckiej placówki.

Najstarszy obiekt z pierwszej połowy XIX wieku

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu działa od lat 70. XX wieku. Obecnie zajmuje ono obszar ok. 60 ha, gdzie znajduje się m.in. kilkanaście zagród z przełomu XIX i XX wieku oraz inne zabytkowe budynki, takie jak kościół, kuźnia czy karczma. Najstarszy z prezentowanych tam obiektów to chałupa drobno szlachecka z Rzeszotar-Zawad, pochodząca z 1840 r.

W plenerach i wnętrzach wiejskich zagród sierpeckiego Muzeum Wsi Mazowieckiej powstawały znane produkcje filmowe - „Ogniem i Mieczem”, „Szwadron”, „Pan Tadeusz” oraz „Historia Roja, czyli w ziemi lepiej słychać”.