Jak rozpoznać mobbing? Okazuje się, że to wcale nie takie łatwe. Jak podkreślił na antenie Radia dla Ciebie mecenas Waldemar Gujski, słowo to często jest nadużywane lub używane błędnie. W jaki sposób więc bronić się przed patologiami w pracy?

Uwziął się, czy nie uwziął?

Szef niezadowolony - wiadomo, będzie ciężko. Raport do poprawki, wyniki trzeba podciągnąć. Pracownik staje na głowie, rezultaty już widać: nie dosyć, że sprzedaż skoczyła, to jeszcze wychodzi z własną inicjatywą. A szef dalej niezadowolony. W styczniu nie zaprosił na szkolenie, na które zabrał wszystkich pozostałych pracowników. W lutym zignorował podanie o urlop. W marcu obciął liczbę godzin, a w kwietniu podczas kilku zebrań wskazał na pracownika, jako przykład braku zaangażowania i złego wykonania projektu. Do tego wyzwiska i ciągłe docinki. Czy mamy już do czynienia z mobbingiem? - Mobbing musi nosić cechy długotrwałości i uporczywości - powiedział specjalista w dziedzinie prawa pracy. Wyżej wymieniony przykład, chociaż niesprawiedliwy, mógłby przez sąd nie zostać uznany - brak mu znamion długotrwałości.

Prawo chroni pracodawcę

Ekspert podkreślił, że zapobieganie mobbingowi w pracy jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy. - To zjawisko zachodzi również w płaszczyźnie poziomej, między pracownikami także mogą rozwijać się niezdrowe zachowania - dodał. Sprawa dochodzenia swoich praw w sądzie jest skomplikowana. Chociaż pracownik musi udowodnić tylko jeden z koniecznych warunków zaistnienia mobbingu - długotrwałość lub uporczywość, a pracodawca w tym samym czasie musi udokumentować, że mobbingowi w pracy zapobiegał, to na wokandę trafia niewiele podobnych spraw. Według danych CBOS, blisko co czwarty zatrudniony Polak deklaruje, że w jego miejscu pracy zdarzały się przypadki szykanowania przez przełożonych, a prawie co piąty mówi o szykanach ze strony koleżanek lub kolegów. Jednocześnie przed sądy trafia lewie kilkaset spraw rocznie, z czego jedynie około 10 proc. kończy się wyrokami uwzględniającymi roszczenia pracowników. - Często zdarza się, że w miejscach pracy powołuje się komisję antymobbingową. Wypaczenia polegają na tym, że przed tą komisją pracownik nie ma prawa zgłaszać wniosków dowodowych czy świadków. To kompletna fasada - powiedział mecenas, podkreślając, że w rzeczywistości komisja ma na celu stwierdzenie, że mobbing nie miał miejsca, oraz - gdyby sprawa trafiła do sądu - udowodnienie, że zostały uruchomione odpowiednie procedury.

Przepisy do zmiany

- Przepisy, które prowadzą do takich sytuacji, są efektem niechlujnego ustawodawcy - podkreślił Gujski. Z tytułu mobbingu pracownik może mieć dwa roszczenia: o zadośćuczynienie związane z rozstrojem zdrowia, oraz roszczenie odszkodowawcze. - Aby zadośćuczynienie otrzymać, pracownik musi wypowiedzieć umowę z powodu mobbingu - powiedział mecenas, dodając, że jeśli pracodawca spodziewa się takiego ruchu ze strony pracownika, wystarczy, że zwolni go pod dowolnym pretekstem. W ten sposób, osoba gnębiona w pracy nie dosyć, że zostaje bezrobotna, to nie ma prawa do żadnych roszczeń w świetle prawa pracy. - Oczywiście ma prawo założyć sprawę bazującą na przepisach kodeksu cywilnego. Tylko po cóż została stworzona instytucja Sądu Pracy, skoro pracownikom nie pomaga? - pytał na antenie specjalista. Jak stwierdził, przepisy, które powinny ułatwiać życie pracowników, utrudniają dochodzenie roszczeń. - To wymaga natychmiastowej zmiany ustawodawstwa - dodał.