Lotnisko na Mokotowie

  • 29.05.2016 14:04

  • Aktualizacja: 21:42 25.07.2022

Kolebką polskiego lotnictwa było Pole Mokotowskie, na którym od 1910 roku znajdowało się lotnisko. Jak wyglądało, jakie samoloty z niego startowały i lądowały, jaką pełniło funkcję w ówczesnej Warszawie, kto nim zawiadywał? O tym z dr inż. Andrzejem Glassem - konstruktorem lotniczym i historykiem lotnictwa rozmawiał Wojciech Marczyk

- Teren wyścigów konnych, który został utworzony na Polu Mokotowskim w 1841 roku, został przeniesiony w 1887 roku w pobliże ulicy Polnej, od obecnego Placu Politechniki do Placu Unii Lubelskiej. Było to poza granicami Warszawy, która kończyła się na ulicach Nowowiejskiej, Polnej i Placu Unii - opowiadał dr inż Glass. Jak mówił, w 1909 roku, z inicjatywy dyrektora Filharmonii Warszawskiej, odbyły się w Warszawie pierwsze loty właśnie na terenie wyścigów konnych. - To było 16 i 17 września. Jak relacjonowała to prasa? "Latawiec" - bo tak wówczas nazywano samoloty - "biegł po polu z ogromną szybkością, jeszcze chwilę i cała masa wypływa na wysokość kilku sążni" - mówił gość RDC. Dodał, że następnego dnia rozebrano płot dzielący teren wyścigów z Polem, żeby pilot miał większą swobodę. - Samolot przeciął 1500 metrów, a trzeciego dnia lot trwał ponad trzy minuty, dystans wynosił ponad 3000 metrów - opowiadał.

15 listopada 1909 roku zaproszony Belg dopiero przy szóstej probie wzniósł się dwupłatowcem na 40 metrów i unosił się przez trzy minuty. - W połowie kwietnia 1910 roku przybył zaproszony Francuz na jednopłatowcu, ale wzniósł się tylko na 10 metrów i rozbił samolot. Dopiero w 1910 roku warszawiacy mogli zobaczyć latanie w pełnym wymiarze. Od 28 czerwca do 4 lipca odbyły się tzw. Warszawskie Konkursy Lotnicze. Wzięło w nich udział kilku pilotów, w tym dwóch Polaków. Najlepszy był Rosjanin, leciał godzinę i dwie minuty, woził ludzi za sto rubli - mówił dr inż. Glass.


Awiata


W 1910 roku przemysłowiec Stanisław Lubomirski założył Warszawskie Towarzystwo Lotnicze Awiata, które podjęło produkcję samolotów i szkolenie pilotów. - Dostali teren za wyścigami, obok dzisiejszej al. Niepodległości. Zbudowano hangary i warsztaty, w ciągu kilku lat zbudowano kilka samolotów. Cztery z nich zakupiła armia rosyjska - opowiadał gość Wojciecha Marczyka.

Jednak - jak wyjaśniał dr inż. Glass - na początku 1912 roku władze carskie uznały, że lotnictwo jest dziedziną wojskową i zlikwidowały Awiatę - przejęły warsztaty, szkołę. - Tak Pole Mokotowskie stało się lotniskiem wojskowym jeszcze przed wojną. Dalej odbywały się pokazy lotnicze. Lotnisko mokotowskie było pierwszym, na które dotarła poczta lotnicza - wymieniał.


Tajny Związek Lotników


- Wybuchła wojna i Niemcy po zajęciu Warszawy w sierpniu 1915 roku na lotnisku zrobili warsztaty, w których montowano niemieckie samoloty. Wiosną 1916 roku lotnisko zostało włączone do terenu Warszawy. Później kończy się wojna, Niemcy się wycofują i 14 października 1918 roku powstał Tajny Związek Lotników utworzony przez studentów Politechniki Warszawskiej z pomocą tajnego wojska - opowiadał gość RDC. Jak tłumaczył, celem grupy było zdobycie lotniska tak, żeby Niemcy nie zabrali samolotów, niczego nie spalili i nie zniszczyli. - 11 listopada 80-osobowy polski oddział rozbroił 800-osobową grupę Niemców, przejęto 160 samolotów. Tego samego dnia utworzono Polską Komendę Lotniska Mokotowskiego - wyjaśniał.


W 1912 roku utworzono Pierwszy Pułk Lotniczy w Warszawie. W późniejszych latach rozpoczęto budowę samolotów na podstawie projektów polskich inżynierów m.in. Zygmunta Puławskiego.


Loty pasażerskie


20 września 1920 roku francusko-rumuńska kompania lotnicza uruchomiła linię Warszawa - Praga - Strasburg - Paryż. - W maju 1921 powstało Polskie Towarzystwo Aero-Targ. Za pomocą sześciu samolotów sześciomiejscowych, uruchomiło na dwa miesiące linię lotniczą z Warszawy do Poznania. W kolejnym roku powstała Polska Linia Lotnicza Aerolloyd. Otwierano kolejne połączenia - opowiadał gość audycji. - W 1925 zmieniono nazwę na Aerolot, a w 1928 rok stał się on przedsiębiorstwem państwowym Polskie Linie Lotnicze - podkreślił dr inż. Glass. - LOT zakupił nowe samoloty. Liczba przewiezionych pasażerów wzrosła z 600 w 1922 roku, do prawie dziewięciu tys. w 1933 roku. Ale 1 listopada 1933 roku LOT przeniósł się na Okęcie - dodał.



Lotnisko mokotowskie ostatecznie zakończyło działalność w 1948 roku.


Źródło:

RDC

Autor:

gk