Jak tłumaczył gość Beaty Jewiarz, czas możemy ujmować z bardzo wielu perspektyw. - Z perspektywy kulturowej, fizycznej, filozoficznej. Mamy też perspektywę psychologiczną. W niej czas jest ujmowany w obrębie dwóch głównych nurtów - percepcji upływu czasu, związanej z poczuciem tempa życia. Druga kwestia to perspektywa czasowa - dotyczy przeszłości, teraźniejszości i wyobrażenia o przyszłości, antycypacji - wyjaśniał psycholog.

Trzy horyzonty

Dr Maciej Stolarski opowiedział w audycji również o trzech horyzontach czasowych. - Podróż mentalna to zdolność, która pozwala nam wykroczyć poza "tu i teraz" - wyobrazić sobie możliwe "ja" w przyszłości - kim chcemy, czy kim nie chcielibyśmy być. Pozwala też cofnąć się do pewnych wydarzeń, wyciągać wnioski, zbierać doświadczenia - mówił. Zwrócił uwagę, że zwierzęta nie mają takiego problemy, bo cały czas żyją w teraźniejszości.

Jak podkreślił dr Stolarski, zbalansowana perspektywa czasowa jest bardzo ściśle związana z psychologią pozytywną. - Bardzo często pojawia się w czasie badań nad szczęściem, dobrostanem - tłumaczył.

Perspektywa przeszłości

Gość RDC wyjaśniał, że perspektywa przeszłości może mieć negatywny charakter - gdy za bardzo skupiamy się na tym, co wydarzyło się kiedyś - z perspektywy jednostki lub nawet całego społeczeństwa. - Ale może być też pozytywna, nostalgiczna. To dość zdrowa tęsknota za tym, co było dawniej. Badania pokazują, że to pozwala na radzenie sobie z emocjami - zaznaczył.

Tu i teraz

- Gdybyśmy byli skoncentrowani tylko na "tu i teraz", nie byłoby mowy o jakimkolwiek rozwoju, nie byłoby możliwości przekraczania własnych ograniczeń, stalibyśmy w miejscu, a czas by płynął, czyli tak naprawdę - cofalibyśmy się - mówił dr Stolarki. Jak wyjaśniał, zbyt rozwinięta perspektywa teraźniejszości powoduje, że często i chętnie podejmujemy ryzyko. - Hedoniści częściej sięgają po alkohol, narkotyki i inne używki, decydują się na niebezpieczny seks. Podejmują bardzo duże ryzyko - komentował gość audycji.

Perspektywa przyszłościowa

- Zazwyczaj w naszym polu uwagi znajduje się jeden element - najczęściej ma to związek z tym, co się dzieje tu i teraz. Ale czasem przychodzi nam do głowy marzenie, czy plany. W przypadku niektórych staje się to obsesją, ale może mieć też charakter pozytywny - myślenie o samorealizacji, celach - mówił o trzecim horyzoncie czasowym dr Stolarski.

Zwrócił uwagę, że bardzo silnie rozwinięta perspektywa przyszłościowa, pozbawiona umiejętności bycia "tu i teraz", cieszenia się chwilą obecną, jest doskonale widoczna u osób pracujących w wielkich korporacjach. - Badania pokazują, że takie osoby zarabiają więcej, są bardziej efektywne. Tylko pytanie, jak to się przekłada na ich dobrostan, jakość życia? - podkreślił. Dodał, że taka perspektywa może w efekcie prowadzić do pracoholizmu.