Podczas uroczystego otwarcia wystawy Gliński podkreślił, że cmentarz na Rossie "to jedna z najpiękniejszych i najbardziej urokliwych nekropolii". Wicepremier przytoczył słowa Lucjana Rydla, który w 1915 r. pisał o niezwykłym położeniu tego cmentarza. - Rozkłada się on tarasowato na stoku z dość pochylonego pagórka. Osobny urok nadają mu rozłożyste, stare drzewa rosnące gęsto i nieregularnie, jak w lesie - zacytował.

Pomniki

Szef MKiDN zwrócił uwagę, że "dla nas cmentarz na Rossie tworzy narrację bardzo spójną pod względem wizualnym". - Wyrosłe tutaj pośród drzew setki pomników tworzą harmonijną przestrzeń. Sprawiają wrażenie zespolenia kultury i natury. To na nim (…) spoczywają m.in. historyk Joachim Lelewel, ale także Jonas Basanavicius - jeden z twórców litewskiej niepodległości, współczesnego języka litewskiego oraz prof. literatury Euzebiusz Słowacki i August Becu, czyli pierwszy był ojcem a drugi ojczymem poety Juliusza Słowackiego - mówił.

Po uroczystym otwarciu wystawy "Rossa. Wileńska nekropolia" wicepremier, minister kultury @PiotrGlinski obejrzał wystawę, która znajduje się przed Galerią @Kordegarda@Polonika_pl @NCK_PL pic.twitter.com/KTijgssPv5

— Ministerstwo Kultury (@MKiDN_GOV_PL) 13 listopada 2018

Gliński przypomniał, że w XX w. miało miejsce kilka ważnych wydarzeń, związanych z tą nekropolią. - Kluczowe jest powstanie cmentarzy wojennych przy Starej Rossie i na Nowej Rossie, a przede wszystkim złożenie serca marszałka Piłsudskiego. Nagrobek z płyty, wydobytej na Wołyniu, ozdobiono tym słynnym napisem Matka i Serce Syna - powiedział wicepremier.

Jak dodał, wydarzenie to nadało w kulturze polskiej cmentarzowi ponadlokalny, narodowy charakter, "symbolicznie włączając Rossę do kręgu polskich cmentarzy narodowych". - Niejako dopełnieniem tego jest cmentarz wojskowy na Nowej Rossie. Pochowani zostali na nim uczestnicy walk o Wilno z lat 1919-1920, a następnie żołnierze polegli w trakcie II wojny światowej - podkreślił minister.

Do 29 listopada

Ekspozycja składa się z kilkudziesięciu fotografii autorstwa Norberta Piwowarczyka i Piotra Jamskiego ukazujących wileński cmentarz na Rossie, który stał się miejscem pochówku wielu przedstawicieli polskiej kultury i historii. Zdjęcia powstały w następstwie prac dokumentacyjnych, zrealizowanych w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz Litewski Uniwersytet Nauk Edukacyjnych w ramach grantu pozyskanego z Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.

Wystawę można oglądać do 29 listopada przed Kordegardą. Jej organizatorem jest Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA. Ekspozycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury, Galerią Narodowego Centrum Kultury Kordegarda i Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.