Naukowcy, dzięki badaniom DNA potwierdzili istnienie gatunku, który znano dotąd wyłącznie z przedstawień z epoki lodowcowej. Nawiązując do bozonu Higgsa, nazwano go bizonem Higgsa, właśnie z powodu swojej enigmatyczności. Nazwa może mylić - chodzi o przodka europejskiego żubra. Oba gatunki należą do tego samego rodzaju - Bison. Chociaż mają wspólnego przodka, żubr zamieszkuje lasy Europy a bizon prerie Ameryki Północnej.

Dramatyczna historia żubra

Dr hab. Rafał Kowalczyk z Instytutu Biologii Ssaków (IBS) PAN w Białowieży wyjaśnił, że wolno żyjący gatunek żubra znikł z Puszczy Białowieskiej w pewnym okresie swojej historii.  W XIX wieku jako zwierzę hodowlane przetrwał w carskich zagrodach, gdy Białowieża trafiła pod zabór rosyjski. Stamtąd, jako drogi carski podarunek był wysyłany do księstw europejskich. W 1919 roku, w trakcie I wojny światowej białowieskie żubry wyginęły. Dzięki okazach nadal żyjących w prywatnych zagrodach w Europie, udało się ten gatunek przywrócić do naturalnego środowiska. - Już dziesięć lat po tym trafiły do specjalnie przygotowanych rezerwatów - powiedział naukowiec. Dodał, że tam właśnie rozpoczęto hodowlę żubrów. - Po II wojnie światowej zaczęto wypuszczanie ich na wolność - wyjaśnił.

Tajemniczy Prażubr

W materiałach archeologicznych odnalezionych na terenie Europy żubry pojawiły się około 12 tys. lat temu, po ostatnim zlodowaceniu. Jak wyjaśnił gość RDC, nie było po nich śladu we wcześniejszych próbkach. - W związku z tym, naukowcy nie byli w stanie stwierdzić skąd gatunek ten wziął się w naszej części świata i kim był jego przodek - powiedział. Przypuszczano, że przodkiem tych majestatycznych zwierząt był prażubr, ale wiedza na jego temat była znikoma. - O pochodzeniu tego największego lądowego zwierzęcia Europy i ostatniego przedstawiciela legendarnej megafauny, wiedzieliśmy dotychczas niewiele - powiedział badacz.

Analizy kopalnego DNA z kości i zębów 64 okazów ujawniły, że zwierzę, które uwiecznili nasi przodkowie w jaskini Marsoulas w południowej Francji ponad 15 tys. lat temu, to w istocie nieznana dotąd grupa filogenetyczna, obok znanego żubra współczesnego, nazwana przez naukowców CladeX. To właśnie on ma być przodkiem współczesnego europejskiego żubra, który przetrwał do naszych czasów w Puszczy Białowieskiej.

Badania międzynarodowe

W międzynarodowym gronie badaczy, którzy przyczynili się do odkrycia, są też naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego i z Santa Cruz (UCSC) w USA, a także paleontolodzy z Europy i Rosji. Wśród badaczy są również eksperci z Instytutu Biologii Ssaków (IBS) PAN w Białowieży - oprócz dr. hab. Rafała Kowalczyka są to dr hab. Małgorzata Tokarska i mgr Emilia Hofman-Kamińska. Jak wyjaśnił dr Kowalczyk, to Polacy dostarczyli część materiału genetycznego do badań i brali udział w analizie i interpretacji danych. Było to możliwe dzięki grantowi uzyskanemu ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Z analiz radiowęglowych wynika, że enigmatyczny CladeX dominował przez wiele tysiącleci na terenie Europy. Dzielił środowisko z żubrem pierwotnym, który dotąd uważany był za jedyny gatunek żubra w Europie w czasie epoki lodowcowej. Żubr Higgsa był największym europejskim gatunkiem, który przetrwał wielkie wymieranie fauny plejstoceńskiej.